ΕΛΙΚΩΝΙΑΔΕΣ ΜΟΥΣΕΣ

Ο ΧΟΡΟΣ ΤΩΝ ΜΟΥΣΩΝ

Parnaso – 1497  Parigi - Louvre   Andrea Mantegna

Το πρώτο άσμα των Μουσών ήταν ο ύμνος της νέας τάξης που δημιουργήθηκε στο σύμπαν μετά τη νίκη των Ολύμπιων θεών πάνω στους Τιτάνες.

Στις Μούσες κόρες της Μνημοσύνης ,πέμπτης συζύγου του Δία ,ανήκουν οι πύλες των μυήσεων. Η Μνημοσύνη κρατεί κεντρικό ρόλο, γιατί τέσσερις σύζυγοι του Διός προηγούνται και τέσσερις έπονται. Και αυτό είναι η ιδιότητα της μνήμης, η οποία οφείλει να συγκρατεί ότι έχει προηγηθεί, προκειμένου ο ΖΕΥΣ/ΝΟΥΣ να διαθέτει την συνολική μνήμη του παρελθόντος, πράγμα που θα του επιτρέπει να προίσταται του μέλλοντος. Η ισορροπία μεταξύ παρελθόντος και μέλλοντος τονίζεται από την θέση της Μνημοσύνης, ( Πέμπτη κατά σειρά δηλ. στη μέση) ως συζύγου του.
Η Μνήμη εμφανίζεται μετά την γέννηση της Περσεφόνης της εκπροσώπου της ψυχής του ανθρώπου και υποδεικνύει την σημασία για την ανάπτυξη του ανθρώπινου γένους.

Στον Όμηρο βλέπουμε αυτή την διάσταση των Μουσών σαν θεές της Μνήμης και κατ' επέκταση εκείνες που διασώζουν αξίες και ηθικές αρχές και διδάγματα από το παρελθόν.
Στα έργα του , την Ιλιάδα και την Οδύσσεια, οι Μούσες, ως θεές της ποίησης, κατέχουν πολύ σημαντική θέση· όταν ο ποιητής αρχίζει την αφήγηση του κάθε έπους, ζητά από τη Μούσα να τον βοηθήσει. Οι Μούσες τα ξέρουν όλα και τα έχουν δει όλα, πρέπει λοιπόν να τον βοηθήσουν να θυμηθεί γεγονότα του παρελθόντος, που ο ίδιος έχει μόνο ακουστά και που ο νους του αδυνατεί να συγκρατήσει

Η Μνημοσύνη φροντίζει για την σύνδεση ψυχής και Νού, αυξάνει τον δυνατό λογισμό των ανθρώπου και απομακρύνει τις επιζήμιες αρνητικές σκέψεις. Γι΄αυτό ο άνθρωπος οφείλει να δώσει προτεραιότητα και να μεριμνήσει ιδιαίτερα ώστε να αναπτύξει την μνήμη, αυτή που θα προωθήσει το ήθος του.
Όταν ο Νούς ενθυμείται τους ύμνους που μιλούν για τους Νόμους και την Δικαιοσύνη που διέπουν τον Κόσμο, απομακρύνεται από φαύλους, αναληθείς σκέψεις  , συνήθειες και πράξεις που υποβιβάζουν τον άνθρωπο.
Ο Ησίοδος τονίζει ότι οι εννέα Μούσες με την μαγική τους φωνή έχουν ως πρώτο μέλημά τους την εξύμνηση του Νόμου και των αθανάτων τις Ιερές συνήθειες. Έτσι οι θνητοί επαναλαμβάνοντας κατ΄ομοίωση των Μουσών  τους ύμνους αυτούς αποτυπώνονται στην ψυχή τους μαζί με τις συνήθειες των ,Αθανάτων. Γιατί το άσμα δια του παλμού, της μελωδίας, του ρυθμού και της αρμονίας, συντονίζει την ψυχή με τους υψηλούς τόνους των Ουράνιων συγχορδιών, διευκολύνοντας την στην ατένιση και την κατανόηση της Αρετής.
Η αληθινή χαρά μοιάζει με τη συναυλία των Μουσών, που αφήνει στην ψυχή μια ουράνια αρμονία. Ο Πλάτωνας στον «Πρωταγόρα» αποδεικνύει ότι η Αρετή είναι διδακτή και είναι η μόνη οδός που οδηγεί τον άνθρωπο στην ευδαιμονία.
Ο αριθμός των Μουσών είναι πάλι ενδεικτικός της ολοκλήρωσης ενός κύκλου, ο οποίος φροντίζει για την παιδεία και τις μυητικές τελετουργίες, γι΄αυτό και είναι υψίστης σημασίας η κατανόηση τους.
Ο Πυθαγόρας συνήθιζε να αποκαλύπτει τη σοφία των αριθμών στο ναό των Μουσών, όπου οι μαθητές του δεύτερου βαθμού μπορούσαν να μπουν μόνο με τη συνοδεία του δασκάλου τους. Μέσα σ' αυτό το στρογγυλό ναό, που  χτίστηκε σύμφωνα με τις υποδείξεις του ίδιου του Πυθαγόρα, υπήρχαν τα μαρμάρινα αγάλματα των εννέα Μουσών. Στη μέση, επίσημη και μυστηριώδης, κυριαρχούσε η Εστία, τυλιγμένη με ένα πέπλο.
Για τους Έλληνες, η Εστία ήταν ο φύλακας της θεϊκής αρχής που βρίσκεται μέσα σε κάθε πράγμα.
Μέσα στο ιερό του Πυθαγόρα ήταν το σύμβολο της θεϊκής Επιστήμης, δηλαδή της Θεογονίας. Ολόγυρα οι Μούσες είχαν, εκτός απ' τα παραδοσιακά και μυθολογικά τους ονόματα, το όνομα των απόκρυφων επιστημών και των ιερών τεχνών που ήταν προστάτιδες.Η λέξη Μ-ΟΥΣ-ΙΚΗ προέρχεται από τις Μούσες, αλλά οι Μούσες δε σχετίζονται αποκλειστικά και μόνο με τη στενή έννοια της μουσικής,  δηλαδή τη σύνθεση, εκτέλεση και ακρόαση οργανικών ήχων, ασμάτων και ρυθμικών αξιών. Αυτές δίνουν το χάρισμα του λόγου στους ηγέτες  για να μιλούν με σοφία και να αποκαθιστούν το Δίκαιο και την Ειρήνη στους λαούς. Άρα είναι πρώτιστο καθήκον ενός «φωτισμένου» ηγέτη να έχει την ικανότητα να επικοινωνεί με τις Μούσες, και να εμπνέεται από αυτές .
Οι Έλληνες  θεωρούσαν ως ενότητα τη μουσική, την ποίηση, το χορό και το θέατρο, παρόλο που υπήρχαν και μεμονωμένα μουσικά κομμάτια. Η Ιστορία διδασκόταν κατά μεγάλο μέρος μέσω της μουσικής . Οι ραψωδοί εκτελούσαν τα ομηρικά έπη, ενώ η Αστρονομία ήταν  μία μουσικομαθηματική επιστήμη και η φιλοσοφία ,θεωρία της Αρμονίας των Σφαιρών. Η μουσική ήταν ένας τρόπος περιγραφής του Κόσμου, με βάση την οποία οι άνθρωποι ζούσαν τόσο τις καθημερινές τους πράξεις, όσο και ρύθμιζαν τις τελετές τους καθʼ όλο το έτος. Σε όλα τα σημαντικά κέντρα λατρείας του Απόλλωνα , η Μουσική και οι χοροί  στη λατρεία του θεού  χάριζε στους ανθρώπους την αίσθηση του ρυθμού και της αρμονίας (Πλάτων, Νόμοι ) και είχαν είχε πρωτεύοντα ρόλο. Ο Απόλλωνας προστατεύει τη νεότητα, και, μέσω της μουσικής και της χορείας, διαμορφώνει μια εύρωστη και ακμάζουσα πόλη. Αυτός προσφέρει στους ανθρώπους, μέσω των Μουσών, δηλαδή μέσω των δώρων της τέχνης, την ειρήνη και τα αγαθά της, «αυτός και τις βαριές αρρώστιες ανδρών και γυναικών γιατρεύει, κοι την κιθάρα χάρισε, και σε όσους θέλει δίνει τη Μούσα και την ειρηνική μες στις καρδιές την ευνομία φέρνει...»
Πίνδαρος, ΠΥΘΙΑ 

Ο Παυσανίας υποστηρίζει ότι υπήρχαν δύο γενιές Μουσών, όπου στην πρώτη γενιά ήταν 3 και ήταν κόρες του Ουρανού και της Γαίας, και στη δεύτερη, ήταν 9 και ήταν κόρες του Δία και της Μνημοσύνης. .

Οι αρχαιότερες Ελικωνιάδες Μούσες ήταν οι εξής: Μνήμη  Μελέτη και η Αοιδή

Η ποιητική τέχνη χρειάζεται και τις τρεις αυτές Μούσες, χρειάζεται τον συνδυασμό του τραγουδιού, της μνήμης και της μελέτης. Γιατί για να τραγουδήσεις χρειάζεται πρώτα μνήμη, και μετά μελέτη- άσκηση.

Στους Δελφούς λάτρευαν 3 άλλες μούσες, την Νήτη, την Μέση και την Υπάτη, οι οποίες παραλληλίζονται με τις τρεις χορδές της λύρας.

Στην Αθήνα τις τιμούσαν ιδιαίτερα και ονόμασαν μια κορυφή κοντά στην Ακρόπολη "Μουσείον" προς τιμή τους ενώ ο Πλάτωνας είχε χτίσει βωμό στο όνομά τους στην Ακαδημία του. Ιδιαίτερα  δημοφιλείς  έγιναν σ' ολόκληρη την Ελλάδα, ίχνη της λατρείας των οποίων βρέθηκαν στην Πελοπόννησο, τα νησιά του Αιγαίου και την Κρήτη, όπου μάλιστα λεγόταν ότι είχε γίνει ο αγώνας τραγουδιού μεταξύ Μουσών και Σειρήνων.

Ακόμη τις τιμούσαν και σε πολλές πόλεις της Μεγάλης Ελλάδας  ενώ στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου είχε ιδρυθεί  μετά το θάνατο του Μ. Αλεξάνδρου το "Μουσείο", ένα φημισμένο εκπαιδευτικό ίδρυμα.

Ησιόδου θεογονία

ΗΣΙΟΔΟΣ ΚΑΙ Η ΜΟΥΣΑ ΤΟΥ Gustave MOREAU 1891 ΟΜΩΝΥΜΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΙΣΙ

Μούσες, η πρώτη λέξη/έννοια της θεογονίας του Ησίοδου δίνει το στίγμα της μυητικής πορείας της ψυχής με το κάτω άκρο βυθισμένο στα μύχια του Τάρταρου (στιχ 119) και ακρότατη την άνω κορυφή του «νιφόεντος» Ολύμπου (στ.62), όπου βρίσκονται τα δώματα του «μητιέτου» Διός και των αθανάτων θεών.

Κάποτε οι Ελικωνιάδες δίδαξαν στον Ησίοδο το θείο άσμα της γένεσης των θεών και των τεράτων.
Με εκκίνηση τα βάθη των σπηλαίων, όπου κατοικούν τα τέρατα και φθάνοντας μέχρι τα ύψη του όρους ΕΛΙΚΩΝ, κατοικία των θείων εμπνέυσεων. ΓΙΑΤΙ ΟΙ ΜΥΗΣΕΙΣ έχουν βαθμιαία, αργή και κοπιαστική ανοδική πορεία και δεν επικυρώνονται με βεβαιώσεις, πτυχία ανθρώπινης παροχής.

ΜΟΥΣΕΣ, οι εντεταλμένες θεότητες διάδοσης της ΙΣΤΟΡΙΑΣ, ΤΗΣ ΠΟΙΗΣΗΣ, ΤΗΣ ΟΡΧΗΣΗΣ,ΤΟΥ ΔΡΑΜΑΤΟΣ, ΤΩΝ ΚΑΛΩΝ ΤΕΧΝΩΝ και ΠΑΣΗΣ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ. Οι Μούσες αναλαμβάνουν με την παράδοση της Θεογονίας στον Ησίοδο να ξεναγήσουν τον θνητό τόσο στα ύψη όσο και στα βάθη του ανθρώπινου ψυχισμού, δηλ. μαχί με την γνώση των αθανάτων του παραδίνουν και την εικόνα του εαυτού του.

ΤΑ ΟΝΟΜΑΤΑ ΤΩΝ ΜΟΥΣΩΝ, ΚΛΕΙΔΕΣ ΣΥΜΠΑΝΤΙΚΩΝ ΜΥΗΣΕΩΝ

Τα ονόματα των Μουσών μπορούν να χρησιμοποιηθούν σαν κλειδιά , ανοιγοκλείνοντας τους υποδοχείς της διάνοιας μας, και μπορούν να μας αποκαλύψουν τις απόκρυφες μυητικές τελετουργίες, οι οποίες υποβόσκουν αόρατοι .

ΚΛΕΙΩ  , η οποία ει τον πάπυρο της Ιστορίας, που κρατεί εκτυλίσσει το παρελθόν των ηρώων, ώστε να γίνουμε κοινωνοί των άθλων των προγόνων μας. Ενθυμούμεθα δια της Μνημοσύνης  την πραγματική ιστορία του γένους μας και των πρώτων θείων αρχών, αιτία του ΚΛΕΟΥΣ των ηρωικών ψυχών. Διότι η Κλειώ είναι το κλέος της ψυχής, η οποία μυήθηκε στην αλήθεια του παρελθόντος.

ΚΛΕΙΩ    Pierre Mignard 1689 Museum of Fine Arts Budapest
 ΕΥΤΕΡΠΗ. Τέρπει δια του ΕΥ την ψυχή, διότι την τρέπει προς τα ενδότερα της γνώσης και προς την θέαση των αθάνατων θείων όντων και ιερών τόπων της ψυχής.

ΘΑΛΕΙΑ. Η εσωτερική σύνδεση των συλλογισμών του αισθητού κόσμου με τον νοητό διάκοσμο γεννά ΘΑΛΛΟΣ, την αιώνια νεότητα. Διότι η ψυχή παραμένει νέα και θαλερά, τερπομένη καθώς τρέπεται προς το αδιάπτωτο κλέος της θέασης όλων των ζάθεων  όντων. Τα πάντα είναι ΖΑ-ΘΕΑ για την ένθεον ψυχή, η οποία  τα πάντα εξετάζει για να προχωρήσει στην διάκριση του αγαθού από το κακό.

 ΟΙ ΠΡΩΤΕΣ ΤΡΕΙΣ ΜΟΥΣΕΣ ΣΥΓΚΡΟΤΟΥΝ ΤΙΣ ΑΡΧΙΚΕΣ ΒΑΘΜΙΔΕΣ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ.

ΚΛΕΙΩ,  ΕΥΤΕΡΠΗ ΚΑΙ ΘΑΛΕΙΑ   Eustache Le Sueur  ΜΟΥΣΕΙΟ ΛΟΥΒΡΟΥ

ΜΕΛΠΟΜΕΝΗ . Όταν ανατέλλει στην ψυχή το μένος της μολπής/άσματος, η ψυχή καταλαμβάνεται από την «μανία»- ανάγκη της  για  αρμονία.

ΤΕΡΨΙΧΟΡΗ. Τέρπουσα δια του χορού των κυκλικών κινήσεων του σώματος, τρέπει την συνολική οντότητα της θνητής μας φύσης προς το Πλανητικό κέντρο.

 ΤΕΡΨΙΧΟΡΗ  Paul Baudry  ΟΠΕΡΑ ΤΟΥ ΠΑΡΙΣΙΟΥ

ΕΡΑΤΩ. Η ψυχή ερά με πάθος, και ο ουράνιος ΕΡΩΣ, τον οποίο διαισθάνεται ότι επέρχεται της είναι ακόμη άγνωστος.

ΕΡΑΤΩ  by Filippino Lippi, 1500 ΒΕΡΟΛΙΝΟ

ΟΙ ΔΕΥΤΕΡΕΣ ΑΥΤΕΣ ΜΟΥΣΕΣ ΕΙΣΗΛΘΑΝ ΣΤΟ ΑΠΟΡΡΗΤΟ ΝΑΟ ΤΩΝ ΜΥΗΣΕΩΝ, ΑΛΛΑ ΑΚΟΜΗ Η ΨΥΧΗ ΔΕΝ ΓΝΩΡΙΖΕΙ ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ ΑΥΤΟΣ Ο ΝΑΟΣ.

ΠΟΛΥΜΝΙΑ. Ύμνοι πολλοί θείοι υψώνονται στον ουράνιο διάκοσμο, όπου τους υποδέχεται η όγδοη Μούσα
ΟΥΡΑΝΙΑ. Η θέαση του ουρανού δια του «ΑΝΩ ΟΡΑΝ» του Σωκράτη, και ο κόσμος των άστρων και των Γαλαξιών ανοίγεται παμφώτεινος μυστηριακός, θεσπέσιος, έτοιμος να ενδώσει στην ένατη Μούσα
ΚΑΛΛΙΟΠΗ, με τους ωραίους όπας/οφθαλμούς και την καλλίστη όπα/φωνή. Η ψυχή κατέκτησε την ωραιότητα της θέασης των ουράνιων οραμάτων. Εκτοτε θα γεννά στο διηνεκές του χρόνου τον τέλιο ΜΟΥΣ-ΚΟΝ ΟΡΦΕΑ/ΦΟΡΕΑ της περιστροφικής πανσυμπαντικής ΑΛΗΘΕΙΑΣ των ουρανών, της ΘΕΙΑΣ ΑΛΗΣ.

ΚΑΛΛΙΟΠΗ  MEYNIER CHARLES  Cleveland Museum of Art  

Οι τρείς τελευταίες Μούσες είναι η άρρητος ΟΡΦΝΗ/σκότος της νυκτός, η οποία προπορεύεται με τις συνεχείς επερχόμενες κυοφορίες των ονειρικών μας λογισμών. Μόνο δια της όρφνης αποκαλύπτεται το ουράνιο μυστήριο της ευδαιμονίας των ψυχών.

ΟΙ ΜΟΥΣΕΣ ΟΥΡΑΝΙΑ ΚΑΙ ΚΑΛΛΙΟΠΗ  SIMON VOUET 1634 National Gallery of Art ΟΥΑΣΙΝΓΚΟΝ 

ΟΛΥΜΠΙΑΔΕΣ ΜΟΥΣΑΙ, ΕΣ ΑΕΊ ΘΑ ΣΑΣ ΕΥΓΝΩΜΟΝΟΎΜΣ ΚΑΙ ΘΑ ΣΑΣ ΥΜΝΟΥΜΕ ΔΙΑ ΤΟ ΘΕΙΟ ΔΩΡΟ ΣΑΣ, ΚΑΙ ΚΑΤΩ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΓΡΥΠΝΗ ΕΠΟΠΤΕΙΑ ΣΑΣ Ο ΥΜΝΟΣ ΘΑ  ΜΥΕΙ ΤΟΝ ΝΟΥ ΜΑΣ ΣΤΟΥΣ ΜΥΣΤΗΡΙΑΚΟΥΣ ΚΥΚΛΟΥΣ ΤΩΝ ΟΥΡΑΝΙΩΝ ΣΩΜΑΤΩΝ , ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΣΥΝΔΕΣΗ ΜΑΣ ΜΕ ΤΟΝ ΗΛΙΟ.

ΕΝΝΕΑ ΜΟΥΣΕΣ ΚΑΙ ΤΡΕΙΣ ΘΕΕΣ  ΗΡΑ ΑΦΡΟΔΙΤΗ ΑΘΗΝΑ  Pierre François Berruer  1780   GRAND THEATRE  BORDEAUX