Σάββατο 23 Φεβρουαρίου 2019

ΣΑΝ ΤΟΝ ΟΔΥΣΣΕΑ....



Ο ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΣΤΟ ΛΙΜΑΝΙ ΤΟΥ ΗΡΑΚΛΗ ΜΟΝΑΚΟ  , Γλυπτό της Anny Chromy



ΣΑΝ ΤΟΝ ΟΔΥΣΣΕΑ

"Μόνο τ' αυτιά άφησα ασφάλιστα - σαν τον Οδυσσέα -, για να φτάσει ως τη σπηλιά μου ο γιορτερός θόρυβος από το μακρυνό βάθος της πολιτείας."
(Επιστολή του Λιαντίνη 25-12-70)  απο το βιβλίο "Λιαντίνης, Έζησα έρημος και ισχυρός"

ΣΤΡΑΤΗΓΗΜΑΤΑ
Και την Ελλάδα μέσα στη λαίλαπα του χρόνου γνωρίζουμε πως την έσωσαν τα στρατηγήματα. Οδυσσέας και δούρειος ίππος στην Τροία. Κολοκοτρώνης και Δερβενάκι στη μεγάλη Επανάσταση. Θεμιστοκλής και Ξέρξου απάτη στη Σαλαμίνα.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΛΙΑΝΤΙΝΗΣ, Γκέμμα, σελ. 150
Ο διαρκής μεταπλασμός των όρων. Αυτό είναι το παιχνίδι του Οδυσσέα. Μα ο ο μέγας αλυτάρχης σ΄ αυτό το παιχνίδι είναι η ανάγκη, η κοσμική ανάγκη, η επιθυμία της ίδιας της φύσης. Το φθάσιμο στην Ιθάκη, όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, δηλώνει πως ο Οδυσσέας μένει άνθρωπος. Αυτή είναι η βαθύτερη επιθυμία του:
Το βαθύτερο νόημα του νόστου δεν βρίσκεται στο ότι ο ήρωας ποθεί να εύρει την Ιθάκη, αλλά στο ότι λαχταράει να μη χάσει τον εαυτό του.
Δημήτρης Λιαντίνης, Χάσμα Σεισμού
Ο ΚΑΝΕΝΑΣ ΚΑΙ Ο ΟΔΥΣΣΕΑΣ
Όταν ρωτιέται ο Οδυσσέας στην Κυκλώπεια από τον Πολύφημο, ποιο είναι το όνομά του, απαντάει: Ούτις. [...]Το Ούτις τονίζει την αφόρμηση του ανθρώπου από το Μηδέν.
Όταν όμως ο άνθρωπος νικήσει τον Πολύφημο, όταν εξ-ουθενώσει την απειλή και μηδενίσει το Μηδέν, τότε υψώνεται στο Είναι, παύει να είναι ο Ούτις και γίνεται ο επώνυμος και ο ενώνυμος, ο ορισμένος άνθρωπος, ο Οδυσσέας:
φάσθαι Οδυσσήα πτολιπόρθιον εξαλαώσαι.
Οδυσσέας :φάσθαι Οδυσσήα πτολιπόρθιον εξαλαώσαι.
Να τους ειπείς ο Οδυσσέας. Ο καστροκαταλύτης. 



ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΛΙΑΝΤΙΝΗΣ, Έξυπνον Ενύπνιον, σελ. 175
ΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΤΟΥ ΟΔΥΣΣΕΑ
Παίζει και πάλι το παιχνίδι του Οδυσσέα. Προκειμένου να ξεφύγεις ένα στοιχειό σαν τον Πολύφημο, δεν ωφελούν τα μπράτσα σου. Κόφτα καλύτερα και βάλτα μαζί με τα δαυλιά στο τζάκι. Θυμήσου όμως το δαυλί που θα του βγάλεις το μάτι, και το φλασκί με το κρασί που θα τον μεθύσεις. Ή μπροστά στον κίνδυνο να σε κομματιάσουνε οι Σειρήνες, άσε το κερί και δέσου με τα σκοινιά στο κατάρτι.

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΛΙΑΝΤΙΝΗΣ, Ο Νηφομανής, σελ. 18
Ο ΕΞΥΠΝΟΣ ΜΕ ΤΗΝ ΑΡΧΑΪΚΗ ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΟΡΟΥ
Την εικόνα του ακέραιου ανθρώπου την ιστόρησε μια για πάντα ο Όμηρος με το μύθο του Οδυσσέα. Του κλέφτη από μια σκοπιά. Του πανούργου, του απαρνητή των γυναικών και του γόη των τεράτων.
Εάν ο Οδυσσέας μας φαίνεται τέτοιος, υπάρχει ωστόσο και μια ηθική πλατύτερη από τη χριστιανική. Μια ηθική που το ιστορικό της ξετύλιγμα την κατάντησε στο σημείο, ώστε η ανεπάρκεια της γνώσης και η αδυναμία της βούλησής μας να την έχουν παροπλίσει. Εννοώ την ελληνική ηθική της ακμής, που συμβατικά τελειώνει όταν ο Πυθαγόρας ο Ρηγίνος ετελείωνε στους Δελφούς τον Ηνίοχο, το 476 π.Χ.
Έχω τη γνώμη πως μπροστά στην ελληνική αρετή οι άνθρωποι πισωπατούν, από τη στιγμή που αρχίζουν να την κατανοούν σε βάθος. Κι αυτό, γιατί δεν υποφέρει ο άνθρωπος τη διαμαντένια σκληρότητα της φύσης. Το τρομερό του ωραίου, που λένε οι ποιητές.
Πράγματι, ο πολυμήχανος Οδυσσέας είναι ο αμαρτωλός και ο άπιστος. Ας αναλογιστούμε πώς τον κολάζει ο Δάντης. Αλλά πόση λάμψη αφήνει πίσω του, πόσο μεράκι στέρησης και πλούτο μνήμης, κάθε φορά που φεύγοντας αποχαιρετά ανθρώπους που τους βρήκε μετρημένους και δίκαιους. Ή εάν δεν τους βρήκε, τους ανάγκασε να γίνουν τέτοιοι. Τουλάχιστον μαζί του.
Ο Οδυσσέας δεν είναι ούτε της νύχτας ο φυγόδικος, ούτε ο ληστής της μέρας. Είναι ο έξυπνος με την αρχαϊκή σημασία της λέξης.
Ανήκει, δηλαδή, σε κείνη τη φυλή των ανθρώπων, που μιας και βρέθηκαν έξω από τον παράδεισο με το απαγορευμένο δέντρο, μιας και βρέθηκαν έξω από το σύμπαν του ζώου θα λέγαμε με πνεύμα ελληνικής θεολογίας, δεν άφησαν τον εαυτό τους να ξαναπέσει στο ζώο. Να ξανακοιμηθεί.
Λέγοντας πως ο Οδυσσέας είναι ο έξυπνος, εννοώ αυτήν ακριβώς την αγρύπνια. Την εξυπνάδα, που είναι η κατάσταση έξω από τον ύπνο.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΛΙΑΝΤΙΝΗΣ, "Ο Νηφομανής", σελ.
Τη λαχανιασμένη πάλη του Οδυσσέα με τα φυσικά στοιχεία και τα ανθρώπινα τέρατα       υποδηλώνεται συμβολικά ο αγώνας του να γνωριστεί με τους νόμους της φύσης για να πάει με το ρυθμό τους. 
Το αποτέλεσμα αυτού του αγώνα είναι ότι καταφέρνει να βγάζει την κάπα του γέρου,      γιατί μεταχειρίζεται τη μαστοριά του ήλιου και ποτέ την άγαρμπη φούρια του βοριά. 
Πίσω από την τακτική αυτή - το μόνο σταθερό σημείο στην ευέλικτη φύση του  Οδυσσέα - κρύβεται όλη εκείνη η γνώση της φύσης, που μας περιγράφει ο προσωκρατικός στοχασμός. Και παράλληλα όλη εκείνη η άμετρη δύναμη του μετρημένου τρόπου του ανθρώπου που γνωρίζει να συνοδοιπορεί με το ρυθμό του κόσμου όπως ακριβώς εδίδαξαν οι Προσωκρατικοί. 
Την πηγή ή την εστία αυτής της ακτινοβολούσας σοφίας και δράσης θα την λέγαμε μονολεκτικά ευλάβεια προς τη φυσική τάξη ή ευσέβεια προς τους θεούς. 
Ο Οδυσσέας, τη στιγμή που έχει κιόλας τοξέψει τον Αντίνοο, τοξεύει και μια φράση στο υπόλοιπο ατάσθαλο σκυλομάνι
- Ω κύνες - ,που είναι πολύ πιο φαρμακερή από τα φαρμακερά βέλη:ούτε θεούς δείσαντες, οι ουρανόν ευρύν έχουσιν.
Το σημείο πάνω στο οποίο εντοπίζει την αιτία του ξολοθρεμού των μνηστήρων ο Όμηρος είναι το ίδιο σημείο πάνω στο οποίο στηρίζει τη λύση του δράματος των Μηδικών η ανθρωποφυσική ερμηνεία του Αισχύλου και του Ηροδότου. Μία είναι η διαφορά: ότι στην πρώτη περίπτωση πρόκειται για μυθική σύλληψη ενώ στη δεύτερη για ιστορική πράξη. Ήλοι και τύποι, που λένε. Και δύσκολη πίστη.
Δημήτρης Λιαντίνης, Homo Educandus, σελ. 120
 "Η Πηνελόπη δεν αποτελεί απλό οικοδομικό εράνισμα στο γενικό σχέδιο της Οδύσσειας.Εάν το κεντρικό πρόβλημα του έπους είναι η δραματική κίνηση του ήρωα πάνω από καταιγίδες και κατακλυσμούς, που μέλλουν να τον οδηγήσουν στην τελική του υπαρκτική αυτοβεβαίωση, την ίδια πορεία πρέπει να περπατήσει και η Πηνελόπη στη σιωπή και την απουσία (η άλλη μορφή των κινδύνων και των τεράτων) για να φθάσει στην ιδική της υπαρκτική αυτοβεβαίωση, στην επιστροφή του αγαπημένου.
Η Πηνελόπη, σύμφωνα με την ερωτική διδασκαλία του Rilke πρέπει να καταταχθεί στις "Απαρνημένες" και αξίζει περισσότερο από τον Οδυσσέα, τον ήρωα."
Δ. Λιαντίνης, Έξυπνον Ενύπνιον, σελ. 195
Ο Οδυσσέας δε λείπει από κανένα βιβλίο του Λιαντίνη. Ο Οδυσσέας είναι ο Λιαντίνης, όπως το έλεγε ο ίδιος, όπως το λέει και ο φίλος του ο Κορέλλας στο βιβλίο που εμπνεύστηκε από τη μονάκριβη φιλία μαζί του, κι όπως ήταν "Οδυσσέας" όλοι οι κολλητοί του, οι συντρόφοι του. Ολοζωής ταξιδευτής ο Λιαντίνης με το δρύινο σκαρί του Οδυσσέα.
Ρίχνοντας γρήγορο βλέμμα πάνω από τα έργα των ποιητών, το άγαλμα που βρίσκουμε να κάθεται στο θρόνο της παγκόσμιας λογοτεχνίας είναι ο Οδυσσέας του Ομήρου. Μαζί του δεν αντέχει να συγκριθεί άλλη νοητική εποπτεία. Ο Οδυσσέας κλείνει με άρτιο πολύπλοκο και βαθύ, με αρμονικά αντιθετικό, με σύνθετο, με ρεαλιστικό και ιδεώδη, αλλά κυρίως με τον πιο απλό και τον πιο σοφό τρόπο τον τύπο του ιστορικού ανθρώπου, όπως αυτός άρχισε να διαμορφώνεται αμέσως μετά την εποχή των τελευταίων παγετώνων, 27.000 π.Χ., και όπως θα συνεχίσει να εξελίσσεται στο μέλλον. Ως τη στιγμή που ο ίδιος θα καταστρέψει τον εαυτό του πάνω στη γης.
Θα τολμούσα μάλιστα να ειπώ και πέρα από τη στιγμή εκείνη. Γιατί στο ταξίδι της ζωής όλοι οι σύντροφοι χάθηκαν. Ο Οδυσσέας όχι. Κι αν γίνει το ίδιο στο ταξίδι της ιστορίας και κάποτε ο άνθρωπος χαθεί, το κακό θα οφείλεται που δεν ελογάριασε την οδηγία του Οδυσσέα, Όπως δεν τη λογαριάσανε και οι σύντροφοί του στο Νησί του Ήλιου!
Το κακό θα οφείλεται που δεν μπόρεσε ο παγκόσμιος άνθρωπος σήμερα να στοιχηθεί στο ρεαλισμό και στην αλήθεια, στην εντιμότητα, στην ανθρωπιά και στην πειθαρχία, στη σοφία και στη σκληρότητα που κλείνεται μέσα σ' αυτή τη νοητική εποπτεία των ελλήνων. Και πώς αλλιώς! Σήμερα, βλέπεις, μέσα από την καταραμένη Βόρεια Αμερική, ο τύπος ανθρώπου που πέρασε στην ιστορία και πια την οδηγεί είναι ο εβραϊκός, ο σιωνιστικός, ο χριστιανικός τύπος. Και όχι ο ελληνικός, που η πιο αυθεντική του έκφραση είναι ο Οδυσσέας.
Δημήτρης Λιαντίνης, Τα Ελληνικά, σελ. 90





Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου