Σάββατο 29 Μαρτίου 2014

LA TABLE ILIAQUE



Ο ΠΙΝΑΚΑΣ ΤΗΣ ΙΛΙΑΔΟΣ ανακαλύφθηκε το τον 17ο αιων. στα ερείπια  ενός ναού στην οδό  APPIENNE ΡΩΜΗ


Des scènes empruntées aux poèmes homériques et aux autres poèmes épiques figurent sur les peintures des vases grecs depuis le VIIe siècle au moins, et il ne manque pas de témoignages littéraires pour attester que de tels sujets étaient également courants sur des oeuvres d'art de plus grand prix, par exemple le coffre de Cypselos. Pourtant il a fallu attendre l'époque hellénistique pour voir couramment apparaître des ensembles de scènes épiques suivant le fil de l'histoire, comme en poésie. Jusque là, l'artiste se souciait peu de sa source littéraire ou de l'ordre des épisodes. A l'époque hellénistique au contraire, il était devenu un illustrateur suivant scrupuleusement les poèmes.
L'un des premiers cycles de peintures épiques à être attesté est la mosaïque du vaisseau d'Hiéron (248 av.JC), qui représentait toute l'Iliade. Le peintre Theon (ou Theoros) peignit une guerre de Troie en plusieurs tableaux qui par la suite furent transportés à Rome. Une série de fresques découvertes dans une maison de l'Esquilin en 1848 donne une bonne idée de ce que pouvaient être de telles peintures. Elles représentent des scènes des récits d'Ulysse à Alcinoos dans l'Odyssée : Circé, les Cyclopes, les Lestrygons, la descente chez Hadès. Des scènes inspirées de ces cycles étaient aussi très appréciées comme ornements de coupes en métal ou en céramique. De nombreux "bols homériques" à glacis rouge de Samos ont été découverts et étudiés par le professeur Robert (50tes Winckelmannsfestprogram 1890, pp. 1-96, "Homerische Becher"). Ils sont décorés de scènes de l'Iliade, de l'Odyssée, de l'Ethiopide, de la Petite Iliade, de l'Iliou Persis et du cycle thébain, avec des inscriptions indiquant le nom des héros et des citations du poète. De telles oeuvres d'art, inspirées par la mode littéraire de l'époque, inspiraient en retour la littérature. Chez Virgile, les images de la guerre de Troie semblent trouver leur origine dans de telles peintures, au moins autant que dans la littérature. Quand Enée visite le temple de Junon à Carthage, "videt Iliacas ex ordine pugnas", une citation qui pourrait tout aussi bien s'appliquer au poète lui-même.
La Table Iliaque a pour titre ΤΡΩΙΚΟΣ (sc. πίναξ) et propose une suite encyclopédique de scènes de la guerre de Troie, tirées de la Destruction de Troie de Stésichore (ΙΛΙΟΥΠΕΡΣΙΣ ΚΑΤΑ ΣΤΗΣΙΧΟΡΟΝ), l'Iliade d'Homère (ΙΛΙΑΣ ΚΑΤΑ ΟΜΗΡΟΝ), l'Ethiopide d'Arctinos de Milet (ΑΙΘΙΟΠΙΣ ΚΑΤΑ ΑΡΚΤΙΝΟΝ ΤΟΝ ΜΙΛΗΣΙΟΝ), et de la Petite Iliade de Lesches de Pyrrha (ΙΛΙΑΣ Η ΜΙΚΡΑ ΛΕΓΟΜΕΝΗ ΚΑΤΑ ΛΕΣΧΗΝ ΠΥΡΡΑΙΟΝ).
Elle a une composition architecturale. Deux piliers (dont celui de gauche a été brisé) se dressent sur une base et constituent un cadre pour la Destruction de Troie. Au-dessus, dans une frise, des scènes du chant I de l'Iiade. Il y avait à gauche des scènes des chants II à XII, les douze autres livres occupant la partie de droite. Sur la base, au centre, des scènes de l'Ethiopide. Toutes ces scènes sont assorties d'inscriptions indiquant les noms des personnages et les épisodes principaux.
Sur le pilier subsistant se trouve un résumé des chants VII et suivants, sauf les chants XIII, XIV et XV. Il commence par οἱ δ’ Ἀχαιοὶ τ(ε)ῖχός τε καὶ τάφρον ποιοῦνται περὶ τὰς ναῦς. Ἀμφοτέρων δ’ αὐτῶν ἐξοπλισθέντων καὶ μάχην ἐν τῷ πεδίῳ συναψάντων οἱ Τρῶες εἰς τὸ τ(ε)ῖχος τοὺς Ἀχαιοὺς καταδιώκουσιν καὶ τὴν νύκτ’ ἐκείνην ἐπὶ ταῖς ναυσὶν ποιοῦνται τὴν ἔπαθλιν κ.τ.λ.. Le pilier perdu donnait le résumé des chants précédents.
Une inscription sur la base qui supporte le pilier donne le nom de l'artiste :
ὦ φίλε παῖ, Θεο]δώρηον μάθε τάξιν Ὁμήρου
ὄφρα δαεὶς πάσης μέτρον ἔχῃς σοφίας


"Apprends, cher enfant, l'arrangement d'Homère par Théodoros,
pour que cette leçon te permette de prendre la mesure de toute sagesse,"
une maxime qui rappelle celle d'Horace disant d'Homère : "Qui quid pulchrum, quid turpe, quid utile, quid non, planius ac melius Chrysippo et Crantore dicit," Epp. 1, 2, 3, 4. Il n'y a pas à douter de la restitution du nom Theodoros, qui doit être celui que mentionne Strabon comme l'auteur d'un traité, dans sa liste des hommes célèbres de Pergame (XIII. 4)
Il n'est pas facile de dire avec certitude à quel usage pouvait bien être destinée la Table. Jahn supposait un usage pédagogique, mais elle est de si petit format qu'elle ne pouvait servir qu'à un enfant à la fois. En outre, même inachevée, c'est une oeuvre de qualité, avec des scènes copiées à partir d'originaux célèbres, et qui semble donc trop ambitieuse et précieuse pour supporter les rudes manipulations d'une utilisation scolaire. Elle devait plus vraisemblablement servir de panneau ornemental dans une bibliothèque ou un coffret. Dans ce cas, il s'agirait du plus ancien exemple d'usage de tablettes encadrées, si courantes au Moyen Age, représentant des scènes de la Bible et des légendes, et d'un format adapté aux dévotions privées. Comme les triptyques médiévaux, elle a un rapport indiscutable avec les enluminures de la même période, proposant une sorte de galerie de peinture des représentations les plus célèbres de scènes classiques.
Voici la disposition des scènes : l' Ilioupersis au centre.

Une vue cavalière de Troie avec ses remparts crénelés, ses tours et une porte unique. A l'intérieur, on voit le temple d'Athéna au milieu des maisons de la ville, et son enceinte encadrée de part et d'autre par une longue colonnade. Dans la cour, les Grecs sortent du cheval de bois (ΔΟΥΡΗΟΣ ΙΠΠΟΣ) et ont déjà commencé le massacre. Sur les marches du temple lui-même, Ajax tire Cassandre par les cheveux, alors qu'elle implore vainement la protection de la déesse. Un archer troyen caché derrière le temple tend son arc en direction d'Ajax. A l'extérieur de l'enceinte, d'autres Grecs, qui attendaient aux portes, accourent pour combattre.
(Μία άποψη της Τροίας με οδοντωτές επάλξεις, πύργους και μία πόρτα. Στο εσωτερικό, μπορεί να δεί κάποιος το Ναό της Αθηνάς στην μέση από σπίτια της πόλης και  που πλαισιώνεται εκατέρωθεν από μια μακρά κιονοστοιχία . Στον προαύλιο χώρο, οι Έλληνες  βγαίνουνέξω από το ξύλινο άλογο (ΔΟΥΡΕΙΟΣ ΙΠΠΟΣ) και έχουν ήδη αρχίσει τη σφαγή. Στα βήματα του ίδιου του ναού, ο Αίαντας αρπάζει από τα μαλλιά την Κασσάνδρα, ενώ  αυτή μάταια εκλιπαρεί την προστασία της θεάς. Ένας τοξότης Tρώας  κρυμμένος πίσω από το ναό, τεντώνει το τόξο  του προς αυτόν.. Έξω από το τείχος, άλλοι Έλληνες, οι οποίοι περίμεναν στις πύλες, σπεύδουν να πολεμήσουν)

En-dessous, la cour du palais de Priam est entourée d'une colonnade. Priam, assis sur l'autel, est tué par Néoptolème, pendant qu'Hécube, à ses côtés, est violemment tirée par un Grec. A terre gisent les cadavres d'Astyanax et de l'une des filles de Priam. 
( Στην κάτω εικόνα , η αυλή του παλατιού του Πριάμου περιβάλλεται από κιονοστοιχία. Ο Πρίαμος, καθισμένος στο βωμό, σκοτώνεται  από τον Νεοπτόλεμο, ενώ η  Εκάβη δίπλα του   έλκεται βίαια από έναν Έλληνα. Στην γη βρίσκεται το νεκρό σώμα του  Αστυάνακτα και μιας κόρης του Πριάμου.

Il y a deux temples à l'extérieur du palais. A droite celui d'Aphrodite (ΙΕΡΟΝ ΑΦΡΟΔΙΤΗΣ) devant lequel Ménélas fait le geste de tuer Hélène (qui sera sauvée à la dernière minute par Aphrodite). Devant l'autre temple, non identifié, un Grec tue une jeune fille près d'un autel. En dessous, Enée (ΑΙΝΗΑΣ) et un prêtre s'enfuient avec les Pénates, pendant qu'à droite (ΑΙ--Α) est emmenée par ses petits-fils Démophon (ΔΗ--) et Acamas qui l'ont reconnue et la sauvent de l'esclavage.
Au centre de la muraille, la porte Scée par laquelle sort Enée (ΑΙΝΗΑΣ) conduit par Hermès (ΕΡΜΗΣ), portant son père (ΑΓΧΕΙΣΗΣ) et les Pénates, et tenant par la main Ascagne (ΑΣΚΑΝΙΟΣ) tandis que Créüse suit en pleurant.








Υπάρχουν δύο ναοί έξω από το παλάτι . Δεξιά ένας της  Αφροδίτης ( ΙΕΡΟΝ ΑΦΡΟΔΙΤΗΣ ), στην οποία ο Μενέλαος έκανε τη χειρονομία να σκοτώσει την Ελένη ( που θα σωθεί την τελευταία στιγμή από την Αφροδίτη ) . Μπροστά από το άλλο ναό, αγνώστων στοιχείων , ένας Έλληνας σκοτώνει ένα νεαρό κορίτσι κοντά σε ένα βωμό . Παρακάτω , ο Αινείας ( ΑΙΝΗΑΣ ) με έναν ιερέα φεύγει   .Προς τα δεξιά  η Αιθρα ( ΑΙ - Α ) οδηγείται  από τα εγγόνια της του  γιου της Δημοφώντα ( ΔΗ - ) και Aκάμαντα  που την αναγνωρίζουν και την γλυτώνουν από την δουλεία .Στο κέντρο του τοίχου , η πόρτα " Σκαιές Πύλες"  από την οποία βγαίνει  ο   Αινείας ( ΑΙΝΗΑΣ ) με επικεφαλής τον Ερμή ( ΕΡΜΗΣ ) ,  μεταφέροντας  τον πατέρα του ( ΑΓΧΕΙΣΗΣ ) και τις  Penates , ενώ  κρατά απο τα χέρια τον αΑσκάνιο  ( ΑΣΚΑΝΙΟΣ ), η Κρέουσα ακολουθεί κλαμμένη.





















A l'extérieur de la porte, deux tombes : à droite celle d'Achille (ΑΧΙΛΛΕΩΣΣΗΜΑ) sur laquelle Néoptolème (ΝΕΟΠΤΟΛΕΜΟΣ) sacrifie Polyxène (ΠΟΛΥΞΕΝΗ), tandis qu'Ulysse (ΟΔΥΣΣΕΥΣ) reste assis à l'écart, Calchas (ΚΑΛΧΑΣ) près de lui.


A gauche, la tombe d'Hector (ΕΚΤΟΠΟΣ ΤΑΦΟΣ) dont la restitution est très mauvaise, le tumulus ayant été mal interprété. Autour d'elle sont groupés Talthybios (ΤΑΛΘΥΒΙΟΣ) le héraut, les captives troyennes (ΤΡΩΑΔΕΣ) Andromaque (ΑΝΔΡΟΜΑΧΗ), Cassandre (ΚΑΣΣΑΝΔΡΑ) et Hélénos (ΕΛΕΝΟΣ), assis sur les marches au pied de l'édifice. On voit une deuxième scène sur les marches de côté : Ulysse est venu dire à Hécube (ΕΚΑΒΗ), en compagnie de Polyxène (ΠΟΛΥΞΕΝΗ), Andromaque (ΑΝΔΡΟΜΑΧΗ) et d'Hélénos (ΕΛΕΝΟΣ), que la mort de Polyxène est décidée.
Αριστερά , το μνημείο του Εκτορα , που δεν φαίνεται πολύ καλά, γύρω από το οποίο είναι μαζεμένοι ο Ταλθύσιος, αιχμάλωτες Τρωάδεςς, η Ανδρομάχη, Κασσάνδρα, Ελενος, καθισμένος στα σκαλοπάδια ενός κτιρίου. Βλέπει κανείς τον Οδυσσέα να μιλά στην Εκάβη ότι ο θάνατος της Πολυξένης είναι αποφασισμένος.

En dessous des tombes, le rivage où les bateaux des Grecs (ΝΑΥΣΤΑΘΜΟΝ ΑΧΑΙΩΝ) sont tirés sur la grève ; à droite, le cap Sigée (ΣΕΙΓΑΙΟΝ) désigné par une colonne,
tandis qu'Enée embarque (ΑΠΟΠΛΟΥΣ ΑΙΝΗΟΥ) ; Anchise et les objets sacrés (ΑΓΧΙΣΗΣ ΚΑΙ ΤΑ ΙΕΡΑ) sont sur la passerelle, suivis par le pilote Misène (ΜΙΣΗΝΟΣ) avec son gouvernail.

Εδώ το κανάλι όπου τα πλοία των Αχαιών είναι παρατεταγμένα, ενώ φαίνεται και η απόβαση του Αινεία με όλα τα ιερά αντικείμενα συνοδευμένος από τον Μίσηνο και το πλήρωμα του.
L'Iliade occupe le haut et le côté de la table :(Η Ιλιάδα  βρίσκεται ψηλά και δίπλα του πίνακα)
A [Chant I] Sur la frise, (1) vers 10-21. La première scène, στίχοι 10-21  Ἀγαμέμνων, Χρύσης, Ἄποινα, montrant Chrysès agenouillé devant Agamemnon, n'existe plus sur cette table, mais a été préservée sur une autre tablette. Ραψ. Α πάνω στην ζωφόρο. Πρώτη σκηνή , Αγαμέμνων, Χρύσης, γονατισμένο μπροστά του  Αποινα
(2) vers 34-42, Ἱερὸν Ἀπόλλωνος Σμινθέως, Χρύσης, Chrysès offre un sacrifice à Apollon et prie pour la vengeance.  Στίχοι 34-42  Ο Χρύσης κάνει θυσία στον Απόλλωνα και παρακαλά για εκδίκηση.
(3) vers 43-52, Λοιμός. Apollon tire à l'arc sur les Grecs et leur envoie la peste. (4) vers 93, Κάλχας, Calchas, le devin, a la vision du dieu détruisant l'armée et recule, terrifié. στίχοι 43-52. Λοιμός, Ο Απόλλων τραβά το τόξο εναντίον των Ελλήνων και τους στέλνει την πανούκλα, Στιχ.93 Κάλχας, ο μάντης βλέπει το όραμα του θεού που καταστρέφει το στράτευμα και οπισθοχωρεί πανικόβλητος.
(5) vers 194, Ἀγαμέμνων, Νέστωρ, Ἀχιλλεύς, Ἀθηνᾶ. L'assemblée des Grecs. Achille se précipite pour tuer Agamemnon, mais Athéna le retient par les cheveux, tandis que Nestor maîtrise Agamemnon.  Στίχοι 194 Η συνέλευση των Ελλήνων. Αχιλλέας ορμά να σκοτώσει τον Αγαμέμνωνα, αλλά η Αθηνά τον κρατά από τα μαλλιά, ενώ ο Νέστωρας συγκρατεί τον Αγαμέμνωνα.
(6) vers 430-456, Ὀδυσσεὺς τὴν ἑκατόμβην τῷ θεῷ ἄγων Ἀπόλλωνι. Χρυσηίς. Ulysse apaise le dieu par une hécatombe (mal restituée en suovetaurilia romain) et rend sa fille à Chysès. (7) vers 497 sqq., Θέτις. Thétis sur l'Olympe (indiqué par un arc-en-ciel ?), implore Zeus pour son fils.
Les parties de B à K [Chants II à XII] se trouvent sur le fragment d'une table mentionné ci-dessus (cf. Jahn, loc. cit. Pl. 2, Engelmann-Anderson, l.c. fig. 3). Στίχοι 430-456 ο Οδυσσέας θυσιάζει την εκατόμβη στον Απόλλωνα και καθυσυχάζει τον θεό επιστρέφοντας την κόρη του Χρύση. Στίχοι 497 Η Θέτις πάνω στον Ολυμπο (φαίνεται το Ουράνιο τόξο) εκλιπαρεί τον Δία για τον γυιό της.



Ν [Chant XIII] en bas, (1) vers 567 sqq., Μηριόνης, Ἀκάμας, Mérion tue Acamas (mal restitué). (2) vers 363 sqq., Ἰδομενεύς, Ὀθριονεύς, Ἄσιος ; Idoménée se précipite pour tuer Othryonée, que soutient Asios ; (3) vers 541 sqq., Αἰνήας, Ἀφαρεύς. Enée poursuit Apharée.


Ξ [Chant XIV] (1) vers 463, Ἀρχέλοχος, Αἴας Λοκρός. Ajax lève l'épée pour frapper Archéloque venu à la rescousse de Satnios (omis dans la restitution). (2) Αἴας, Ποσειδῶν, Ἕκτωρ, Ἀπόλλων. Ajax et Hector combattent, respectivement aidés par Poséidon et Apollon, scène qui ne correspond que de manière générale au texte dont nous disposons.


Ο [Chant XV] Ἐπὶ ναυσὶ μάχη. La bataille près des nefs, avec les principaux combattants, Ajax armé de sa lance et Teucer de son arc, debout sur la poupe, tandis qu'Hector (Ἕκτωρ) lance une torche en direction du navire (vers 718). Caletor (Καλήτωρ) tué par Ajax gît aux pieds d'Hector. Hélénos, Clitos, Pâris et Enée (Ἕλενος, Κλίτος, Πάρις, Αἰνήας), en hauteur, tirent des flèches vers les navires.


Π [Chant XVI] (1) vers 130, Πάτροκ. Patrocle s'arme pour le combat. (2) Φοίνιξ, Διομήδης, Ἀχιλλεύς. Diomède et Phoenix vont rendre visite à Achille, scène qui ne figure pas dans l'Iliade. (3) vers 731, Πάτροκλος. Hector poursuit Patrocle.


Ρ [Chant XVII] (1) vers 125, Hector attaque Ajax, qui défend le cadavre de Patrocle. (2) vers 717, Ménélas et Mérion hissent le cadavre sur le char, aidés par deux hommes, probablement Automédon et Alcimédon. Ce n'est pas ce que dit Homère, pour qui Ménélas charge le cadavre sur son dos.


Σ [Chant XVIII] (1) vers 233, Ἀχιλλεύς, Πάτροκλος. Achille assis au pied du lit funéraire pleure sur Patrocle ; un enfant (Automedon) et une jeune fille l'accompagnent dans sa lamentation. (2) vers 367; Θέτις. Thétis et l'une de ses nymphes vont trouver Héphaistos. (3) vers 478, Ὁπλοποία, Ἥφαιστος. Héphaistos et trois Cyclopes forgent le bouclier.


Τ [Chant XIX] (1) vers 3, Θέτις, Ἀχιλλεύς, Φοίνιξ. Achille revêt l'armure apportée par Thétis. (2) vers 397, Ἀχιλλεύς Achille monte sur son char.


Υ.[Chant XX] (1) vers 318 sqq., Ποσιδῶν. Poséidon presse Enée de fuir. (2) Ἀχιλλεύς. Achille se rue avec son glaive sur un Troyen (peut-être Polydore, vers 407). (3) Hector (?) bat en retraite. (4) Groupe confus.
Φ [Chant XXI] (1) vers 114, Σκάμανδρος. Achille tue Lycaon sur les bords du Scamandre. (2) vers 284, Ποσιδῶν, Ἀχιλλεύς. Poséidon, un trident à la main, tire Achille des eaux du fleuve. (3) vers 606, Φρύγες. Les Troyens, poursuivis par Achille, refluent terrifiés vers les portes de la cité.


Χ [Chant XXII] (1) vers 35, Ἀχιλλεύς. Hector attend Achille près des portes. (2) vers 368, Ἕκτωρ, Ἀχιλλεύς. Achilles ôte le casque du cadavre d'Hector. (3) vers 395, Ἀχιλλεύς. Achille tire le cadavre d'Hector derrière son char jusqu'aux navires.


Ψ [Chant XXIII] (1) vers 165, Καῦσις Πατρόκλου. Le corps de Patrocle sur le bûcher funéraire qu'Achille est sur le point d'allumer. (2) line 287, Ἐπιτάφιος Ἀγων. Jeux funèbres : course de chars.


Ω [Chant XXIV] (1) vers 471 Ἀχιλλεύς, Πρίαμος, Ἕρμης. La tente d'Achille est indiquée par un rideau pendant des piliers. Priam est agenouillé aux pieds d'Achille. Phoenix assiste à la scène, alors que chez Homère il reste dehors. (2) Ἕκτωρ καὶ λύτρα Ἕκτωρος. Le cadavre d'Hector est placé sur le chariot, tandis que la rançon est portée dans la tente.
L'Ethiopide se trouve sur la base qui soutient les piliers.
(1) …ΚΗΣ. Achille tue Podarcès.
(2) Πενθεσίλεια, Ἀχιλλεύς. Achille tue Penthésilée.
(3) Ἀχιλλεύς, Θερσίτης. Achilles tue Thersite sur la tombe de Penthésilée.
(4) Ἀχιλλεύς, Μέμνων, Ἀντίλοχος. Achille tue Memnon, deriière lequel gît Antiloque, qui a sauvé la vie de son père Nestor au prix de la sienne, en recevant dans la poitrine la lance de Memnon.
(5) Ἀχιλλεύς, Αἴας. Achille tombe, blessé devant les Portes Scées, sous les murs de Troie ; Ajax le défend.
(6) Ὀδυσσεύς, Ἀχιλλέως σῶμα. Pendant qu'Ajax le couvre, Ulysse emporte le cadavre d'Achille loin du champ de bataille.
(7) Μοῦσα. La Muse (mal restituée, tournée vers la droite) pleure sur le sort d'Achille.
(8) Θέτις, Ἀχίλλ[ειον ?]. Thétis verse une libation sur la tombe d'Achille, près de laquelle se trouve une figure abîmée (son ombre ?).
(9) Αἴας μα[νιώ]δης. Ajax est assis sur une pierre, totalement abattu.
La Petite Iliade de Lesches, figure sur le registre inférieur de la base :
(1) Pâris tombe, atteint par la flèche de Philoctète. (2) Deux figures offrent un sacrifice sur un autel, peut-être Priam sanctifiant un accord avec Eurypyle, fils de Télèphe. (3) Ἐυρύπυλος, Νεοπτόλεμος. Néoptolème tue Eurypyle. (4) Ὀδυσσεύς, Διομήδης, Παλάς. Ulysse et Diomède emportent le Palladium.
(5) Δούρηος ἵππος, Τρώαδες καὶ Φρῦγες ἀνάγουσι τὸν ἵππον, Πρίαμος, Σίνων, Κασσάνδρα, Σκαιὰ πύλη. Le cheval est amené à l'intérieur de la ville de Troie. La scène correspond tout à fait à la description de Virgile (Enéide, II. 234-49). Les Troyens tirent l'énorme bête avec une haussière, conduits par Priam et accompagnés par des spectateurs en liesse. A côté de Priam, on délie les liens de Sinon. Cassandre, la seule à prévoir la catastrophe à venir, se tient devant la porte Scée, en proie à une transe d'horreur sacrée.
Il y a une fresque de Pompéi conservée au musée de Naples qui présente une scène presque identique à celle-ci (cf Ant. d. Ercolano, III., Pl. 40, Engelmann-Anderson, loc. cit. Od. fig. 33).

LA TABLE ILIAQUE




Παρασκευή 28 Μαρτίου 2014

ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΩΝ ΜΝΗΣΤΗΡΩΝ

 
Ο ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΚΑΙ Ο ΤΗΛΕΜΑΧΟΣ ΣΚΟΤΩΝΟΥΝ ΤΟΥΣ ΜΝΗΣΤΗΡΕΣ Léon-Louis Vincent Pallière 1812 "The Legacy of Homer"  Ecole des Beaux-Arts, ΠΑΡΙΣΙ
Κανένα όνομα στα Ομηρικά έπη δεν είναι δοσμένο στην τύχη!
Ο ΟΜΗΡΟΣ  δημιουργός τους έχει κρύψει τα δώρα τους και τα νοήματα τους στο άντρο των Ναϊδων ύστερα από τον διάλογο του με την Αθηνά κάτω από μία ελιά  πριν ξεκινήσει την διαδρομή για το παλάτι του Νου και διεκδικήσει   την ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ του με μια ευθύγραμμη δρασκελιά.

Στο χέρι μας είναι να τα αποκρυπτογραφήσουμε και να πάρουμε την ζωή μας πίσω με όλα τα όνειρα που κάναμε σαν ΤΗΛΕΜΑΧΟΙ ΠΑΙΔΙΑ.

Γιατί ο Οδυσσέας ξεκινά από τον Αντίνοο που
 είναι  ισχυρότερος αντίπαλός του;
Η λέξη μιλά απο μόνη της. Είναι η ΑΝΤΙΝΟΗΣΗ. Βρίσκεται πίσω από κάθε παράλογη λογική που στραγγαλίζει σκοτώνει τον άνθρωπο  και ότι γύρω του ανθεί μεζί με  τον ΜΕΛΑΝΘΙΟ που τον υπηρετεί. Όμως είναι και το κέντρο των αποφάσεων που βρίσκεται στο λαιμό. Έτσι ο Οδυσσέας παίρνει πίσω την ικανότητα να αποφασίζει σταθερά και με διαύγεια.
 Ο επόμενος είναι ΕΥΡΥΜΑΧΟΣ ΕΥΡΥΝΟΜΟΣ , μεγάλος μνηστήρας της μάχης με μεγάλη νομή και φαρδείς νόμους και νομούς, πολλά παραθυράκια για να ξεφεύγει, ανούσιες μάχες εντυπώσεων και επιδείξεων μπαλκόνια και ζητωκραυγές. Ο Οδυσσέας σημαδεύει το συκώτι του. Γιατί το συκώτι; Γιατί η άνομη εξουσία των μεγάλων καταχρήσεων από το συκώτι της φαίνεται .Ο τρίτος που σκοτώνεται από τον ΤΗΛΕΜΑΧΟ είναι ο ΑΜΦΙΝΟΜΟΣ. Η διαστρέβλωση μαζί με τα παραθύρακια του   άδικου νόμου, είναι ο μνηστήρας  με την τριγύρω νομή και έκταση των αμφιλεγόμενων νόμων του. 
Όταν φθάνει στη Ιθάκη ο Οδυσσέας κατευθύνεται στο καλύβι του Εύμαιου. Δεν πηγαίνει αμέσως στο παλάτι γιατί θέλει να ανιχνεύσει την κατάσταση και να δει πως έχουν τα πράγματα. Δεν προσπαθεί να μιλήσει στον λαό. Είναι μάταιο. Ο λαός της Ιθάκης είναι αδιάφορος, αποχαυνωμένος, κουρασμένος, εξαντλημένος από τις εργασιακές και οικονομικές συνθήκες που φυτοζωεί. Η παιδεία του συστήματος έχει σακατέψει το μυαλό του και δεν μπορεί να σκεφτεί. Δεν μπορεί να καταλάβει ποιος είναι ο ρόλος των μνηστήρων που έχουν στρογκυλοκαθίσσει στο τραπέζι και τρώνε και πίνουν σε βάρος του. Τους γνωρίζει αλλά νιώθει ανήμπορος να κάνει οτιδήποτε γιατί έχει προδοθεί πολλές φορές από τους ίδιους. Στην συνέλευση που καλεί ο Τηλέμαχος παραμένει αμέτοχος και με παρέμβαση των Μνηστήρων παίρνει ένα πλοίο να μεταβεί στη Πύλο και στην Σπάρτη, με σκοπό φυσικά την εξόντωση του στο καρτέρι της Αστερίδος. Ο Οδυσσέας φορά την τετράπυχη ασπίδα, συμβουλεύει τον Αμφίνομο να αποχωρήσει και να εξετάσει τον ρόλο του αλλά αυτός παραμένει.
Οι επόμενοι είναι οι κάτωθι   σε σειρά ερμηνευτική:

Ο ΑΓΕΛΑΟΣ.
Αυτός που άγει τον λαό, που τον παρασύρει με την βοήθεια τουΑντίνοου.
Που τον μετατρέπει σε κατευθυνόμενη αγέλη.Με τις πλάτες και την υποστήριξη των δύο αρχηγικών μνηστήρων, ο Αγέλαος από ένα άκρατο ιδεαλισμό ποδηγετεί τον λαό φθάνοντας μέχρι ένα στυγνό υλισμό.Δικτάτωρ, λαϊκιστής, τυχοδιώκτης, πνευματιστής, υλιστής, θεοκρατικός, προλεταριακός, οδηγεί τις αμορφοποίητες μάζες σε μια άσκοπη αιματοχυσία.. Ο Ευρύμαχος-Ευρύνομος τον προωθεί με τα εκάστοτε μαζικά μέσα αποβλάκωσης της εποχής και τα παράθυρα, τις μάχες, τις πόρτες και τους νόμους που ανοίγει. 
ΛΕΙΩΔΗΣ
Ο λείος γυαλιστερός Λειώδης είναι ένας μάντης. Ένας γλοιώδης μάντης των μνηστήρων που προφητεύει ότι ο Οδυσσέας έχει χαθεί και οι τραπεζοφάγοι οργιάζουν ανενόχλητα.
Καφετζούδες, χαρτορίχτρες, ρούνοι, αστρόπληκτοι, λείες γυάλινες σφαίρες, και εντόσθια ζώων επιδίδονται στην μαντεία και στην κερδοσκοπία. Από τον αναίσχυντο τσαρλατανισμό στην … βαθειά άγνοια. Γιατί συντρώγει με τους μνηστήρες παρά τους πόδας του Αντίνοου και του Ευρύμαχου;
Η αδυναμία του ανθρώπου να εξηγήσει κάποια φαινόμενα, η αβεβαιότητα και η ομίχλη ενός δρόμου, η έλλειψη αυτογνωσίας, ο φόβος του θανάτου τον οδηγούν σε ιστούς αραχνών και μελλοντολόγων.   
ΕΥΡΥΔΑΜΑΣ  γόνος του δήμου μεγάλος, τα τζάκια, τα μαγαζιά της οικογενειοκρατείας μιας μαφίας, μεγάλα ονόματα σε συνεχή βασιλεία. Γιοι, κόρες ξαδέλφια, εγγονοί και ανεψιοί και οι γυναίκες τους, κουμπάροι συμπεθέροι.
ΔΗΜΟΠΤΟΛΕΜΟΣ, ο πόλεμος του λαού σε ξέφρενες πορείες, σπασμένα κεφάλια σπασμένα τζάμια, σπασμένες βιτρίνες λεητατημενα καταστήματα, νεκρά παιδιά χειραγωγούμενος από τον μεγάλο μνηστήρα, το κράτος βίας και αναρχίας.
ΠΟΛΥΒΟΣ πλούσιος πολύ με πολλά βόδια, ποδοσφαιρικές ομάδες, πλοιοκτήτης και φιλανθρωπικά σωματεία, αλληλοβραβεία επωνύμων με γκαλά και φλάς της δημοσιότητας.
ΚΤΗΣΙΠΠΟΣ, ο έχων στην κατοχή του, άλογα και έλλογα μέσα που τρέχουν συνεχώς εφημερίδες κανάλια πρακτορεία.
ΠΕΙΣΑΝΔΡΟΣ, η κλίκα των μεγαλοδικηγόρων ρητόρων, λύνουν δένουν αγορεύουν, κόβουν και ράβουν τους νόμους στα μέτρα τους και μόνο αυτοί μπορούνε να τους γνωρίζουν τόσο πολύπλοκοι που είναι, εσκεμμένα για να μην βγάζει κανείς άκρη Ένας αθώος άνθρωπος, αν βρεθεί στο έλεος τους θα καταλήξει φτωχός και δεν θα βρει το δίκιο του. Μαζί με τα περισσότερα τσιράκια των κανελαρχών των δημοσιοκάφρων μιλούν ατελείωτα από καθέδρας και πείθουν τους άντρες και τον κόσμο ότι «ο γάιδαρος πετάειι» μαζί με παράλογη λογική τους. «Οι άνθρωποι θα σκεφτούν ότι τους πω εγώ» λέει ο πολίτης Καίην.
ΈΛΑΤΟΣ , ελατός και όλκιμος, ισοπεδωμένος και ισοπεδωτικός δασόβιος καταπατητής εθνικών δρυμών παράνομος βιλοκράτης οικοπεδούχος καταστροφέας ελάτων και δημιουργός αναψυκτήριων. Μαλακή συνείδηση ελασματική και ελαστική. Να χωράει παντού.
ΕΥΡΥΑΔΗΣ, λαίμαργος τρώει πολύ φουσκωμένοι λογαριασμοί χρηματιστήρια εταιρείες, κοντεύει να σκάσει από το πολύ φαγητό. Συσσωρεύει αδιάκοπα θησαυρίζει ασταμάτητα, αντικείμενα, υποκείμενα, χαρτοφυλάκια, θησαυροφυλάκια.
ΑΜΦΙΜΕΔΩΝ, βασιλεύει ολόγυρα σαν τον Αμφίνομο που βόσκει παντού συλλέγοντας πληροφορίες και μένοντας σε αυτές χωρίς πρωτότυπη σκέψη πρωτογενή γιατί του λείπει το κέντρο αναφοράς και βάρους. Αποδώ και από εκεί τριγυρίζει και δεν μπορεί να τις φιλτράρει και να τις συνδέσει. Διπλωματία και προσποιητή ευγένεια. Παπαγάλος. Να τα έχουμε καλά με όλους και να έχουμε τα κεφάλι μας ήσυχο. Ας βγάλει άλλος το φίδι από την τρύπα. Κάτι θα κερδίσουμε από αυτό και εκεί αποσκοπεί όταν δεν είναι σε θέση διακρίνει το σωστό από το λάθος, το άδικο από το άδικο. Βολεμένες συνειδήσεις, απαθείς, αδιάφορες ,η αβάσταχτη ελαφρότητα του μικροαστισμού και του τυποποιημένου καθωσπρεπισμού. Αυτάρεσκοι κύριοι, μπλαζέ ύφος, κερδοσκοπική νοοτροπία, ρηχότητα, ωραιοπαθείς κυρίες, ναρκισσιστές, χαμένοι στην μετάφραση.

Ο Χορός των Μύθων

Τετάρτη 26 Μαρτίου 2014

ΜΕΛΑΝΘΙΟΣ Ο ΕΦΙΑΛΤΗΣ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΕΠΟΧΩΝ


Τα άνθη του κακού και του καλού στην Οδύσσεια και στα Ομηρικά Έπη ποιος τα κρατεί;

Ο Μελάνθιος είναι πιο απεχθές  πρόσωπο  στα ομηρικά Έπη όπου ο ποιητής βλέπει  με κάποια κατανόηση  όλους  σχεδόν τους χαρακτήρες  που περιγράφει  εξ αιτίας των δυσκολιών της ανθρώπινης ζωής και τις αδυναμίες της ανθρώπινης φύσης.
Όμως ο Μελάνθιος μαζί με την αδελφή του την Μελανθώ είναι το πιο ελεεινό πρόσωπο. Γιατί άραγε;
Ποιοί είναι;
Η ίδια η ΛΕΞΗ μας οδηγεί στα ίχνη του και στην σκιαγράφηση της προσωπικότητας του. Μέλανα τα άνθη του κακού όπως θα συνηγορούσε και ο  Σαρλ Μπωντλαίρ κυριαρχούμενος  από μελαγχολικά συναισθήματα του ρομαντισμού. Η πραγματικότητα της ομηρούπολης  όπως μας την παρουσιάζει ο Μπωντλαίρ  με το στυλ του ανερχόμενου ρεαλισμού . Οι χαρακτήρες ταλαντεύονται μεταξύ των σκοτεινών δυνάμεων του καλού και του κακού σε δρόμους αρετής και κακίας  κατ εξοχήν  ομηρικούς.
Είναι αρχιδούλος  των μνηστήρων και τρέχει να τους εξυπηρετήσει . Βρίζει χλευάζει τον Οδυσσέα και η Μελάνθη σμίγει ενώνεται  με τον Ευρύμαχο. Τον ΕΥΡΥΜΑΧΟ των πολλών παραθύρων τηλεμαχικών μαχών.
Η μαεστρία και η άφθαστος  ομηρική τεχνική μας δίνει όλα τα στοιχεία τους στην στιγμή στο Πι και ΦΙ
και με το Σίγμα και τον Νι μας τα εξιστορεί.
Ο Οδυσσέας τους επιφυλάσσει ατιμωτικό  θάνατο. Δεν καταδέχεται να χαραμίσει ΒΕΛΟΣ  για αυτούς. Ο Γιος του όμως ο ΤΗΛΕΜΑΧΟΣ τους κρεμά  ομηρικά σε ιστολόγια και σελίδες  διαδικτυακά.
Ας δούμε τι  κάνουν με πράξη ελεεινή.
Κλέβουν τα όπλα που έκρυψε ο Οδυσσέας, τις ΛΕΞΕΙΣ του, τα βέλη τα ακόντια  και ο Τηλέμαχος   άφησε ανοικτή  , δεν κλείδωσε την θύρα , και τα δίνουν στους μνηστήρες  για  να ανοίξουν   μέτωπα πολλά. Τον μιμούνται σε κακή μίμηση αντιγραφή για να μπερδεύουν τον θεατή και να χάνεται ο στόχος και ο σκοπός που έχει από την προσδιορισθεί και ανακοινωθεί. Στην ουσία προδίδουν ένα αγώνα μια υπόθεση πάντα από μέσα .  Ένα άλλο  άθλιο πρόσωπο  συγγενές με τον Μελάνθιο είναι ο Ίρος  που ο Οδυσσέας  αναγκάζεται να  τον κτυπήσει για να εισέλθει στο παλάτι  του και ο ρόλος του  έχει περιγραφεί αναλυτικά.
Ο Μελάνθιος όμως είναι χειρότερος. Είναι μέσα στο παλάτι , γνωρίζει τον Οδυσσέα, το Τηλέμαχο την Πηνελόπη και τους κλέβει προδοτικά. Ακόμη και οι μνηστήρες σεβάστηκαν την Πηνελόπη, οι κακοί χαρακτήρες των Ομηρικών Επών όχι. Ο Μελάνθιος είναι ο Εφιάλτης όλων των εποχών. Ο Λεωνίδας του “εύχεται” να ζήσει για πάντα και ο ΤΗΛΕΜΑΧΟΣ τον ” κρεμάει “για πάντα  σε ιστό τηλεμαχικό με τρόπο ομηρικό.
Σε προσωπικό επίπεδο είναι οι “φίλοι”    που θαρθούν στο σπίτι σου, στο ιστολόγιο σου στην ομιλία σου που θα σε κλέψουν και θα σε αντιγράψουν  και μετά να   χυδαιολογήσουν  και  πισώπλατα να   προσπαθήσουν να σε διαβρώσουν  υποθάλποντας κάθε μαύρο άνθος   του κακού αποπροσανατολιστικό.
Σε συλλογικό είναι οι φορείς οργανώσεις κόμματα  ”κράτη” που θα ιδιοποιηθούν τα σύμβολα τα ονόματα τους  ήρωες  τα πρόσωπα σημαντικά.
Στην ουσία ο ρόλος του Μελάνθιου είναι η τελική Υ επιλογή . Διαλέγει τον  δρόμο  της κακίας και όχι της αρετής  ανήθικος στην ενεργειακή του βάση και δομή.Και φυσικά δεν είναι ΦΙΛΟΙΤΙΟΣ δεν έχει την τύχη του Φιλοίτιου  συμφώνως με την ομηρική εκδοχή.
Η ενότητα είναι πάντα  ΕΝΟΤΗΤΑ  με τους ομοίους και μεταξύ ίσων και ισόνομων όπως και η φιλία και, αποδεικνύεται κάθε φορά από την θέση που κάποιος παίρνει και   σε  κρίσιμα θέματα κρατά.
Ο καθένας  άνθρωπος έχει το δικαίωμα να διαλέξει τους φίλους του, τους συντρόφους του  και  με ποιους  θα πάει και ποιους θα αφήσει αλλά, έτσι διαλέγει και το στρατόπεδο και την πλευρά με την  οποία  θα πολεμήσει. Ο  κάθε στρατηγός μιας μάχης όμως  πρέπει να ξέρει και να ξεχωρίζει τους αληθινούς φίλους από τους εχθρούς και αυτούς που δίπλα του πραγματικά θα σταθούν και υπάρχει τρόπος καθώς μας εξηγεί ο ποιητής διεξοδικά στην ομηρική των χαρακτήρων του περιγραφή. Οπωσδήποτε η εμπιστοσύνη είναι όπως η παρθενιά, αν χαθεί δεν μπορεί να  ξαναποκτηθεί.

Δόλιος Μελάνθιος

Κυριακή 23 Μαρτίου 2014

Η ΕΠΟΜΕΝΗ ΟΚΤΑΒΑ ΤΟΥ ΟΔΥΣΣΕΑ



Ο ΓΑΜΟΣ ΤΟΥ ΗΡΑΚΛΗ ΜΕ ΤΗΝ ΗΒΗ 1817-29. Pietro Benvenuti. Italian, fresco. PALAZZO Pitti ΦΛΩΡΕΝΤΙΑ


"Τα τρία επίπεδα της Γνώσης, το Γνωστό, το Άγνωστο και αυτό που δεν μπορεί να γίνει γνωστό με την ανθρώπινη μορφή καθιστούν το πεδίο της δυσπρόσιτο για όποιον θελήσει να την εξερευνήσει και οι εχθροί της γνώσης είναι 4 και  μεγάλοι πολύ. Ο φόβος, η διαύγεια η δύναμη και τα γηρατειά.
Ο φόβος θα εμποδίσει κάποιον να εισέλθει στον Λαβύρινθο  της Γνώσης του Γνωστού και θα μείνει απ΄ έξω  τα σπουδάγματα και τα γράμματα , τα μαθηματικά την επιστήμη την φιλοσοφία την λογοτεχνία  με απόγνωση να κοιτά. Αυτοί που θα εισέλθουν δύσκολα θα εξέλθουν αν τους διαδρόμους και τα θέματα με ένα ΜΙΤΟ δεν συνδέσουν και ο Μινώταυρος θα  καραδοκεί να τους αφανίσει στην στιγμή.
Ο Οδυσσέας, οδυσσάμενος νους του ανθρώπου,  παίρνοντας την Τροία και εξερχόμενος από τον Λαβύρινθο  αρχίζει μια  επιστροφή με φίλους και συντρόφους αρκετούς σε 12 νησιά, της συνείδησης που προσπαθεί να βρει και να κατανοήσει.  12 ΣΤΑΘΜΟΥΣ  στεριάς  στερεούς που αναδύονται από τα ποσειδώνεια νερά του ασυνείδητου συλλογικού της κάθε εποχής.
Σε κάθε σταθμό χάνει συντρόφους και φίλους μαζί με τα λάθη του  και τα ελαττώματα τους σε μια  δύσκολη πορεία  γνώσης και αυτογνωσίας. Στο τέλος θα απομείνει μόνος και με μια αυτοσχεδία από την Καλυψώ θα φθάσει στην Σχερία  των ΑΛΚΙΝΟΩΝ ανθρώπων τον προτελευταίο σταθμό.
Καθ΄ όλη την διάρκεια  της επιστροφής έχει ανελέητο διώκτη τον Ποσειδώνα κυρίαρχο των υδάτων, το θυμικό, και ένα συναίσθημα θολό. Στο τέλος εισερχόμενος  σε ένα παλάτι με τα ΝΙΠΤΡΑ το φιλτράρει  σε ομηρική διήθηση σε διαυγές και καθαρό.
Ο ΕΡΜΗΣ, η ερμηνεία τον βοηθούν και η ΑΘΗΝΑ, η έμφυτος σοφία τον καθοδηγούν. Η ΠΗΝΕΛΟΠΗ  ξετυλίγοντας μια ανέμη ενός  ΠΗΝΙΟΥ ,  λειτουργεί σαν φάρος για να μη,  στα κύματα ενός αγρίου θυμικού, χαθεί. Φθάνει στην Ιθάκη έχοντας νικήσει τον φόβο, την διαύγεια την δύναμη αλλά όχι  τα γηρατειά. Έχει συνδέσει όμως το Γνωστό και το Άγνωστο  σε 12 γέφυρες με οριζόντια και κάθετη ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΣΗ  σε αξιοσημείωτους σταθμούς γεγονότα ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΑ. Μεταμφιεσμένος σε ανώνυμος  ζητιάνος  παρατηρεί  όλους τους  μικρούς και μεγάλους   τυράννους της κάθε ανούσιας εξουσίας,  παλαιούς «φίλους και συντρόφους του», θρονιασμένους  στην πατρίδα του στην χώρα του στο παλάτι του στο σπίτι του, να τρώνε και να πίνουμε και να τον χλευάζουν  να τον λοιδορούν  υπερφίαλα και αλαζονικά.


Ο  Όμηρος, όπως ο κάθε αυθεντικός αληθινός  άνθρωπος της γνώσης  δεν μπορεί να γίνει μαστροπός της και ίσως για αυτό τον λόγο παραμένει αξιοπρεπής αλλά όχι πλούσιος σε ευρώ  και χρήματα πολλά. Όπως  όμως ο κάθε άνθρωπος της γνώσης θαρθεί σε σύγκρουση  όχι μόνο με όλο το θρησκευτικό και πολιτικό  σύστημα της κάθε εποχής,   τον ΑΝΤΙΝΟΟ και τον ΕΥΡΥΜΑΧΟ αλλά και με την παγιωμένη διαμόρφωση της κοινωνικής  σκουριασμένης αντίληψης   τους υπόλοιπους  ΜΝΗΣΤΗΡΕΣ και ΔΟΥΛΟΥΣ που τους υπηρετούν.
Στο τέλος όμως, ο  Όμηρος Οδυσσέας τεντώνοντας το καμπύλο  ΤΟΞΟ και περνώντας το  ΕΥΘΥ ΒΕΛΟΣ σε μια  σε άλλη οκτάβα θα ανεβεί και ως ΗΡΑΚΛΗΣ την ΗΒΗ  νικώντας τα γηρατειά, τον 4ον εχθρό της γνώσης  θα νυμφευτεί."

ΟΜΗΡΙΚΗ ΠΟΛΙΤΕΙΑ

 
 

Τρίτη 18 Μαρτίου 2014

Η ΕΠΟΠΤΕΙΑ ΤΟΥ ΟΜΗΡΙΚΟΥ ΤΡΙΠΟΔΟΣ


 
ΜΙΚΡΟΙ ΕΡΩΤΕΣ ΣΤΟΛΙΖΟΥΝ ΕΝΑΝ ΤΡΙΠΟΔΑ Herculaneum (ΗΡΑΚΛΕΙΟ) ΤΗΣ  ΝΑΠΟΛΗΣ

".....ὑμέων δ᾽ ἀνδρὶ ἑκάστῳ ἐφιέμενος τάδε εἴρω,
ὅσσοι ἐνὶ μεγάροισι γερούσιον αἴθοπα οἶνον
αἰεὶ πίνετ᾽ ἐμοῖσιν, ἀκουάζεσθε δ᾽ ἀοιδοῦ.
εἵματα μὲν δὴ ξείνῳ ἐϋξέστῃ ἐνὶ χηλῷ
κεῖται καὶ χρυσὸς πολυδαίδαλος ἄλλα τε πάντα
δῶρ᾽, ὅσα Φαιήκων βουληφόροι ἐνθάδ᾽ ἔνεικαν·
ἀλλ᾽ ἄγε οἱ δῶμεν τρίποδα μέγαν ἠδὲ λέβητα
ἀνδρακάς· ἡμεῖς δ᾽ αὖτε ἀγειρόμενοι κατὰ δῆμον
τισόμεθ᾽· ἀργαλέον γὰρ ἕνα προικὸς χαρίσασθαι.                                                                                 ὣς ἔφατ᾽ Ἀλκίνοος, τοῖσιν δ᾽ ἐπιὴνδανε μῦθος...." ΟΔΥΣΣΕΙΑ ν  7-16 
"...Καὶ στὸν καθέναν ἀπὸ σᾶς ποὺ μέσα στὸ παλάτι
τὸ διαλεχτό μου πίνετε κρασὶ καὶ τὸ φλογάτο,
καὶ τὰ τραγούδια χαίρεστε, νά, τὶ θὰ πῶ, κι ἀκοῦτε.
Μέσα στὸ λαμπροκάμωτο σεντούκι 'ναι τὰ ροῦχα,
τὸ δουλεμένο μάλαμα καὶ τὰ φιλέματα ὅλα,
ποὺ ἐδῶ τοῦ ξένου φέρανε οἱ ἀρχόντοι τῶ Φαιάκων·
τώρα μεγάλο τρίποδα ἂς τοῦ βροῦμε καὶ λεβέτι
καθένας μας κατόπι ἐμεῖς συνάζουμε ἀπ' τὸ δῆμο·
τὶ εἶναι βαρὺ ἀπ' ἐλόγου του νὰ δίνη ἕνας μονάχος.”
Εἶπε ὁ Ἀλκίνος, κι ἄρεσαν τὰ λόγια του στοὺς ἄλλους.
 
Ο Αλκίνοος, ο βασιλιας των Φαιάκων, ο έχων ΝΟΥΝ ΑΛΚΙΜΟΝ, ανδρείον, ζητά από τον κάθε άνδρα  των συνδαιτημόνων του στην τράπεζα των αξιών και των αρχών να προσφέρουν   μέγα τρίποδα με λέβητα στον Οδυσσέα ,ο οποίος μετά από δεκαετείς δοκιμασίες επιστρέφει στη Ηθικήν τάξιν, στην ΙΘΑΚΗ του.

Σαν σύμβολο, αλλάζοντας επίπεδο από ένα απλό σκεύος σε ιερό Τρίποδα, αλληγορείται δια του σχήματος του ισόπλευρου τριγώνου, που έχει τις τρείς πλευρές  και τις γωνίες ίσες. Η ισότης συμβολίζει την ίση σημασία που πρέπει να δίνουμε στα τρία σώματα/φορείς του ανθρώπινου όντος. Το Ενστικτώδες/Επιθυμητικό,  το Συναισθηματικών/θυμοειδές, και το Νοητικόν/Λογιστικόν.

Παράλληλα ο τρίποδας ανάγει στις τρείς θείες ιδιότητες, ΤΟ ΚΑΛΛΟΣ, ΤΗΝ ΣΟΦΙΑ, και ΤΗΝ ΑΓΑΘΟΤΗΤΑ.Σαν αρχέτυπο, ο ιερός Τρίποδας μετουσιώνεται, όταν εκπροσωπεί τον χρόνο. ΠΑΡΕΛΘΟΝ, ΠΑΡΟΝ , ΜΕΛΛΟΝ. Ο Τρίποδας, δια της Μαντικής, αποσαφηνίζει ότι η πρόβλεψη προηγείται του αιτίου (Τόξο), και ο Οδυσσέας την ημέρα της γιορτής του Απόλλωνα τεντώνει το τόξο.

 
Ο  Δελφικός Τρίπους  ήταν χρυσός, πάνω σε ένα χάλκινο κίονα με τρείς χάλκινους κεφαλές όφεων στην κορυφή και με ύψος 10 μ. Κατά τον Παυσανία, ο τρίποδας αυτός ήταν αφιέρωμα όλων των Ελλήνων στο Μαντείο των Δελφών, σε ανάμνηση της νικηφόρου   μάχης κατά των Περσών στις Πλαταιές. Ηταν τοποθετημένος μπροστά από τον Ναό του Απόλλωνα πριν τον βωμό του και το άγαλμά του.

Εκτός του χώρου του ναού και σχετικά μακρυά στην αριστερή πλευρά, δεύτερος κίων ύψους 10 μέτρων και αυτός, και στην κορυφή  ήταν η τερατόμορφος Σφίγξ, αφιερωμα των Ναξίων. Υπόδειξη στον ικέτη της αληθινής φύσης του, την έλλειψη του «ΓΝΩΘΙ ΑΥΤΟΝ», η οποία απεικονίζεται με τα τέσσερα μέρη του σώματος/επιθυμητικόν της Σφιγγός.

Η Εποπτεία/Θέαση του Τριποδος  δεν είναι μία απλή οπτική εικόνα. Είναι η δύναμη της ψυχής να θεάται την ολότητα των όντων, των γεγενημένων και των μελλόντων στην ενότητά της. ΑΘΛΟΣ ΨΥΧΗΣ Η ΕΠΟΠΤΕΙΑ, ΠΟΣΟ ΜΑΛΛΟΝ Η ΚΑΤΟΧΗ ΤΟΥ ΤΡΙΠΟΔΟΣ ΤΟ ΟΠΟΙΟ ΟΥΤΕ Ο ΗΡΑΚΛΗΣ ΠΕΤΥΧΕ ΝΑ ΑΠΟΣΠΑΣΕΙ ΑΠΟ ΤΟ ΜΑΝΤΕΙΟ, ΟΤΑΝ ΗΤΑΝ ΑΚΟΜΗ ΝΕΟΣ ΚΑΙ ΑΠΕΙΡΟΣ ΣΤΗΝ ΔΙΑ-ΛΕΚΤΙΚΗ ΤΕΧΝΗ.

Η ΕΠΟΠΤΕΙΑ είναι το μέγα επίτευγμα των Μυστηρίων, που φανερώνεται μετά την μύηση, στην οποία υποβάλλοντο οι μέλλοντες μύστες, οι κατέχοντες την Αρετή και το Ηθος.

Γεννήτορας της Διαλεκτικής  είναι ο Νούς, και ο Ερως της ψυχής είναι η επιθυμία της ομοιώσης της με το ΦΩΣ της Νόησης, την εσω-εξω διαλεκτική ΑΠΟΛΛΏΝΙΟΝ ΤΕΧΝΗΝ . Η ΔΙΑΛΕΚΤΙΚΗ είναι δώρο των θεών προς τους ανθρώπους δια μέσου του Προμηθέως μαζί με την Φλόγα, λέγει ο Πλάτων  «Φίληβος».
Μέσω της Διαλεκτικής ο διαλογιζόμενος θεώμενος εποπτεύει τον διπλό συμμβολισμό του τρίποδος.

Αφενός αναφέρεται στην σύμπνοια των Ελλήνων, οι οποίοι με την ομοψυχία τους ενικησαν του Πέρσες, αφετέρου συμμμετέχει και αυτός στην προσωπική μάχη του καθενός για την καταπολέμηση του εσωτερικού εχθρού, του διχασμού , της αμάθειας, της δεισιδαιμονίας, αλαζονείας, που δεν επιτρέπουν στην ψυχή την επικοινωνία της με τον ηγεμόνα Νούν.(Σημειώσεις Αλτάνη)
Η ύπαρξη δύο ισομεγέθως αγαλμάτων, του Δία και του Ομήρου, έξω από το Ιερό του Φοίβου έχει μεγάλη συμβολική αξία. Μας δηλώνει και υπενθυμίζει την αρμονική-ισότιμη σχέση και συνύπαρξη του Θεϊκού Ανθρώπου με τον Γεωμέτρη του Σύμπαντος, τον κοσμικό Δημιουργό και ο Οδυσσέας ορών και κατέχοντας τον χρυσό Τρίποδα, θέτει τον Εαυτό του στην τροχιά του Πόλου/Απόλλωνα.
 

 

Πέμπτη 13 Μαρτίου 2014

ΟΜΗΡΙΚΑ ΧΕΛΙΔΟΝΙΣΜΑΤΑ



ΧΕΛΙΔΟΝΙΣΜΑΤΑ ΑΛΕΚΟΣ ΦΑΣΙΑΝΟΣ



ΟΜΗΡΟΥ  ΟΔΥΣΣΕΙΑ   ΡΑΨ χ.205-240  ¨"....αὐτὴ δ᾿ αἰθαλόεντος ἀνὰ μεγάροιο μέλαθρον   ἕζετ᾿ ἀναί̈ξασα, χελιδόνι εἰκέλη ἄντην.

"..Κι ήρθε η Αθηνά κοντά τους τρέχοντας, του γιου του Κρόνου η κόρη,
το διώμα παίρνοντας του Μέντορα, κορμί μαζί και λάλο.
Κι ως ο Οδυσσέας την είδε, χάρηκε κι αυτά μιλώντας είπε:
«Βόηθά μας, Μέντορα, στον κίντυνο! Τον ακριβό σου ακράνη,
το συνομήλικο, που σου ΄καμα πολλά καλά, θυμήσου!»
Αυτά είπε, κι ας ψυχανεμίζουνταν την Αθηνά Παλλάδα.
Μα κι οι μνηστήρες της εφώναζαν στο αρχονταρίκι μέσα·
κι ο Αγέλαος πρώτος τη φοβέρισεν, ο γιος του Δαμαστόρου:
«Τη γνώμη μη σου αλλάξουν, Μέντορα, τα λόγια του Οδυσσέα,
ν΄ ανοίξεις στους μνηστήρες πόλεμο και να τον διαφεντέψεις!
Άκου τι λέμε πως θα κάνουμε, κι έτσι θαρρώ θα γένει:
Μόλις αυτούς εδώ σκοτώσουμε, το γιο και τον πατέρα,
θα χαλαστείς και συ, που σκέφτεσαι να κάνεις εδώ μέσα
τέτοιες δουλειές· με το κεφάλι σου θα τα πλερώσεις όλα.
Και μόλις με χαλκό τη δύναμη σας κόψουμε, το βιος σου,
ό,τι στα ξώμερα σου βρίσκεται κι ό,τι στο σπίτι μέσα,
με του Οδυσσέα θα σου το σμίξουμε· και μες στο αρχοντικό σου
να ζουν οι γιοι σου δε θ΄ αφήσουμε, κι ουδέ κι οι θυγατέρες
να τριγυρνάν με τη γυναίκα σου στους δρόμους της Ιθάκης.»
Είπε, και της Παλλάδας σύγκλυσε πιο ακόμα οργή τα φρένα,
και λόγια αγκιδωμένα πέταξε στον Οδυσσέα γυρνώντας:
«Δεν έχεις πια, Οδυσσέα, τη δύναμη μηδέ και το κουράγιο,
σαν τότε που τους Τρώες αδιάκοπα χρόνους εννιά πολέμας
για την Ελένη την αρχόντισσα, τη χιονοβραχιονάτη, κι άντρες
στην άγρια μάχη εσκότωνες πολλούς, κι ήταν δικιά σου βουλή,
το κάστρο το πλατύδρομο που επάρθη του Πριάμου.
Τώρα στο σπίτι σου, στα πλούτη σου φτασμένος τι θρηνιέσαι
μπρος στους μνηστήρες; Δεν μπιστεύεσαι στην αντριγιά σου τάχα;
Έλα, καλέ, και στάσου δίπλα μου και θώρειε τι θα κάμω,
για να κατέχεις πως ο Μέντορας, του Αλκίμου ο γιος, τις χάρες
που του ΄χουν κάμει στους αντίμαχους μπροστά τις ξεπλερώνει!»
Αυτά είπε, κι όμως δεν του χάριζε τη νίκη ακέρια ακόμα,
τι γύρευε ξανά τη δύναμη και την αντρεία η Παλλάδα
και του Οδυσσέα και του περίλαμπρου να δοκιμάσει γιου του.
Γι αυτό με χελιδόνα μοιάζοντας στο μαυροκαπνισμένο
Δοκάρι της στέγης πετάχτηκε και κάθισε κει πάνω."

Μετάφραση: Καζαντζάκη-Κακριδή  

Κυριακή 9 Μαρτίου 2014

ΟΜΗΡΙΚΟΙ ΟΙΩΝΟΙ


ΑΓΑΛΜΑ ΤΟΥ ΔΙΟΣ ΜΕ ΤΟΝ ΑΕΤΟ  1ου π.χ αιων.  ΑΓ.ΠΕΤΡΟΥΠΟΛΗ Hermitage
Η "οιωνοσκοπία" στον Ομηρο   ήταν η τέχνη να ερμηνεύει  κανείς την θέληση των θεών, και περιορίζονταν στην παρατήρηση των πτηνών (από όπου έλαβε και το όνομα: «οἰωνός» = πτηνό), αλλά και σε κάποια ξαφνικά μετεωρολογικά φαινόμενα  (κεραυνός, αστραπές )και  κάποια σημεία . Στα Ομηρικά Επη έχουμε πολλά τέτοια Διοσημικά μηνύματα
ΙΛΙΑΔΑ
ΡΑΨ. Θ  ΣΤΙΧ. 245-252. Στην επίκληση του Αγαμέμνωνα προς τον Δία να τους βοηθήσει να ξεφύγουν , ο Ζεύς στέλνει έναν αετόν, το τελειότατον από τα πτηνά, νεβρόν έχοντα στα νύχια, τέκνον ελάφου ταχείας και στου Διός τον περικαλλή βωμό τον κατέβαλε, εκεί που στον πανφάντη Δία θυσιάζουν οι Αχαιοί. Μόλις το είδαν οι Αχαιοί κατάλαβαν το σημάδι του Δία και αναθάρρεψαν.





Ο Νυχτοκόρακας (Nycticorax nycticorax) (Λινναίος 1758) είναι ένας κοινός ερωδιός με κοσμοπολίτικη εξάπλωση. Ανήκει στην τάξη των Πελαργόμορφων

Η Αθηνά έστειλε ένα ερωδιό ΡΑΨ. Κ στιχ. 275, όταν ο Οδυσσέας και Τυλείδης  Διομήδης πήγαν να κατασκοπεύσουν το στρατόπεδο των Τρώων.
 

Από  δεξιά  και  το  πουλί  τα  μάτια  τους   δεν  είδαν
Μες  της  νυχτιάς  τη  σκοτεινιά, μα  άκουσαν  την  φωνή του.
Ο  Οδυσσέας  χάρηκε  και  στη  θεά  δεόταν :
« Του  ασπιδοφόρου  Δία  κόρη, εισάκουσέ  με,
που  στέκεις  πάντα  πλάι  μου σε  όλους  τους  κόπους
 κι  όπου  πηγαίνω  με  κοιτάς, δείξε  και  τώρα  αγάπη
και  κάνε  να  γυρίσουμε  στα  ξακουστά  μας  πλοία
κάνοντας  έργο σοβαρό να  το  θυμούνται  οι  Τρώες.»
Δεύτερον  ο  βροντόφωνος  δεόταν  Διομήδης :
«Του  Δία  κόρη αδάμαστη, εισάκουσε  και  μένα.
Όπως  τον  άξιο  Τυδέα, πατέρα μου  στην  Θήβα…
Έτσι  και  τώρα  πρόθυμη  σύντρεξε, φύλαξέ  με,
δαμάλα  φαρδιοκούτελη θα  σφάξω  εγώ  για  σένα,
μονόχρονη, αδάμαστη, που  στο  ζυγό  δεν  μπήκε,
τα  κέρατα  χρυσώνοντας  μια  τέτοια  θα  σου  σφάξω.»   
                                                                       Κ  274 - 294
 
 




Όταν ένας αετός πετά ψηλά, του Διός  σημάδι του αιγιδοφόρου και κρατά στα χέρια του ένα πληγωμένο φίδι( ΡΑΨ. Μ), ΣΤΧ. 200- 210 , τραυματίζεται από αυτό και αναγκάζεται να το αφήσει να πέσει ανάμεσα στους Τρώες. Ο Πολυδάμας πιστεύει ότι είναι κακός οιωνός αφού ο οιωνός ήταν αριστερά του λαού  και συμβουλεύει τους Τρώες να υποχωρήσουν. 

 Μάλιστα ο Εκτωρ μας πληροφορεί ότι οι Οιωνοί από τα δεξιά
πηγαίνουν  προς την Αυγή και τον Ηλιο ενώ από τα αριστερά προς ζόφο σκοτεινό , ενώ είναι δύσπιστος  στους  Οιωνούς  και  την  Ερμηνεία  τους


«Λοξοκοιτώντας  ο  Έκτορας, ο κρανοσείστης, είπε :
«Πολυδάμα, τα λόγια  σου  καθόλου  δεν  μ’  αρέσουν,
λόγο  καλύτερο  απ’  αυτό άλλο  να  πεις  θα  ξέρεις.
Αν  λες στ’  αλήθεια  σοβαρά, όσα  μας  λέγεις  τώρα,
τα  λογικά  σου  οι  θεοί  σίγουρα  έχουνε  πάρει,
του  Δία  του  βαρύγδουπου το  θέλημα  προτείνεις
ν’  αψηφήσουμε  που  ο  ίδιος  έδωσε  κι  υποσχέσεις.
Στ’ ανοιχτοφτέρουγα  πουλιά  μου  λες  να  δώσω  πίστη
μα  διόλου  εγώ  δεν  νοιάζομαι και  δεν  τα  λογαριάζω,
είτε  πετούν  προς  τα  δεξιά  προς  την  αυγή, τον  ήλιο,
είτε  πετούν  αριστερά  προς  το  θολό  σκοτάδι .
Το  θέλημα  ας  ακούσουμε  του  Δία  του μεγάλου,
που  και  θνητούς  κι  αθάνατους  όλους  τους  κυβερνάει
να  μάχεσαι  για  την πατρίδα, αυτό  είναι  το  πιο  καλό σημάδι..»
 

 Στην ΡΑΨ. Ν. ΣΤΙΧ.821, Ενώ ο Εκτωρ ο Πριαμίδης ενώ προχωρούσε προς τις νήες των Αχαιών βρέθηκε αντιμέτωπος με τον Αίαντα, ο οποίος του είπε ότι  οι Τρώες έφθασαν μέχρι εδώ από την κακή μάστιγα του Διός, όμως οι Αχαιοί έχουν χέρια και ψυχή και θα αμυνθούν και την καλοκατοικημένη πόλη  τους  θα  αλώσουν και εκπορθήσουν.  Ως του είπε αυτά πέταξε από δεξιά αετός υψιπετής και ιάχησεν ο λαός των Αχαιών αναθαρρώντας από τον Οιωνό.

Στην ΡΑΨ. Ω  πριν φύγει  ο Πρίαμος  από το  παλάτι  η Εκάβη  του  ζητάει  να  προσευχηθεί  και  να κάνει  σπονδή :        
 
«Και  η  Εκάβη  ζύγωσε  με  την  ψυχή  θλιμμένη
στο  δεξί  χέρι  έχοντας  μαλαματένια  κούπα
σπονδή  να  κάνουν  με  κρασί  κι  έπειτα  να φύγουν…
«Στο  Δία  πρόσφερε  σπονδή  κι  ευχήσου  να  γυρίσεις….
Μετά  στον  μαυροσύννεφο   το  Δία  προσευχήσου …
Και  για  σημάδι  ζήτα  του  γοργό  μαντάτορά  του
το  πιο  αγαπητό  σ’  αυτόν  το  πιο  τρανό  πουλί  του
απ’  τα  δεξιά  και  όταν  το δουν  τα  μάτια  σου  να  φύγεις…»
                                                                                     Ω    283 – 294
Η  κελάρισσα    ρίχνει  νερό  στα  χέρια  του
«Κι  όταν  πλύθηκε, την  κούπα  απ’  την  Εκάβη  πήρε και  προσευχήθηκε  στην  μέση  της  αυλής  του, ψηλά  κοιτώντας  στάλαξε  κρασί  και ζητά από τον Δία έναν οιωνό για να προχωρήση προς το στρατόπεδο των Αχαιών να ζητήση τον νεκρό γιό του. « Ζεύ πάτερ , που από την  Ιδη κυβερνάς, ενδοξάτατε μέγιστε, δώσε ο Αχιλλεύς να μου είναι φιλικός όταν έλθω και ελεήμων, και πέμψε οιωνό, ταχύν άγγελο , που σε σένα τον ίδιο φίλτατος των οιωνών , και κράτος του είναι μέγιστον, εκ δεξιών, να τον ιδώ κι εγώ με τους οφθαλμούς μου και σ΄αυτόν θαρρώντας να πάω στις νήες των Δαναών με τα ταχειά πωλάρια.» 
Τον άκουσεν ο Ζεύς και αμέσως αετόν έστειλε, το πιο αλάθευτο από τα πτηνά όμορφο θηρευτήρα, που τον αποκαλούν περκνόν.  Οσο ψηλώροφη είναι η θύρα θαλάμου ανδρός πλουσίου, με κλείθρα αρμοσμένη τόσα εκατέρωθεν του ήσαν τα φτερά και φάνηκε σ΄εκείνους από τα δεξιά πετώντας του άστεως. Και εκείνοι ιδόντες χάρηκαν, κι όλων στα στήθη η καρδιά ιάνθη. ΣΤΙΧ.308-321



Ο Όμηρος αναφέρει τον αετό σαν το αγαπημένο πτηνό του Δία  «ος τε σοί αυτώ φίλτατος οιωνών»(Ιλ. Ω 310).

Στην Αυλίδα  το  φίδι και η ερμηνεία του Μάντη  οιωνοσκόπου  Κάλχα :


«μάρτυρες  είστε  όλοι ……..….όταν  εις  την  Αυλίδα  
χθες ή προχθές  μου φαίνεται -  συνάζονταν  τα  πλοία
των Αχαιών  καταστροφή  να  φέρουν  εις  τους Τρώες
και  εμείς  στους  ιερούς  βωμούς, όπου  μια  βρύση  εκύλα…
των  αθανάτων  καίγαμε  εξαίσιες  εκατόμβες
μέγα σημάδι εφάνη  εκεί, μαύρος  σαν  αίμα  δράκος….
Οκτώ  πουλάκια  κι  ένατη τη μάνα  τους  που  τα ‘χε γεννημένα
τα  τρωγε  αυτός  και  έτριζαν  ελεεινά  και  γύρω….
Το  φίδι  σαν  κατάφαγε  τη  μάνα,  τα  σπουργίτια….
το  πέτρωσε  του  πονηρού  του  Κρόνου  ο  γιος  κει  πέρα. 
…..τον  λόγο  πήρε  ο  Κάλχας  προφητεύοντας : 
«τρανό  σημάδι  έστειλε  για  μας  ο  σοφός  Δίας
 ….εκεί  χρόνους  εννέα  εμείς  θα  πολεμήσουμε
 και η  πόλη  η πλατύδρομη στον  δέκατο  θα  πέσει»
                                                                                         Β  301- 330
 ΟΔΥΣΣΕΙΑ

Οι δύο  αετοί
Ο  Τηλέμαχος  μιλάει  στην  συνέλευση  του  λαού  στην  Ιθάκη  και  επικαλείται  την  συμπαράσταση  των  θεών  να  τιμωρηθούν  οι μνηστήρες .

«Έτσι  είπε  ο  Τηλέμαχος  και  ο βροντολάλος  Δίας
δυο  αετούς  για  χάρη  του  άφησε  να  πετάξουν
από  βουνοκορφή  κι  αυτοί  με τη  πνοή  του  αέρα
με  τα  φτερά  ορθάνοιχτα  κοντά - κοντά  πετούσαν.
Μα  μόλις  στης  πολύβουης  συνέλευσης  τη  μέση
ήρθαν  πάνω  κυκλόφερναν  χτυπώντας  τα  φτερά  τους
πάνω  σε  όλους  άγγιζαν  και  συμφορές  μηνούσαν,
ένας  του  άλλου  ξέσκισαν  λαιμούς  και  κεφαλές  τους
με  νύχια  κι  έφυγαν δεξιά  περνώντας  απ’  την  πόλη.
Και  εκείνοι  όλοι  απόρησαν  τους  αετούς  σαν  είδαν…»
                                                                                   Β  146 – 155
«Τότε το  λόγο  πήρε  ο  Μάντης Αλιθέρσης ….
Μόνος  ξεδιάλυνε  πουλιών  πετάγματα, σημάδια …
«Ακούστε με, Ιθακήσιοι, για  να  σας  πω  ότι  έχω
μα  απ’  όλους  περισσότερο  τα  λέω  στους  μνηστήρες
 γιατί  πλακώνει  πάνω  τους  μια  συμφορά  μεγάλη.
Δεν  θα  είναι  για  πολύ  καιρό  μακριά  ο  Οδυσσέας
απ’  τη  γη  του είναι  κοντά  και  όλεθρο  για  όλους 
ετοιμάζει, κι  άλλοι  πολλοί  κακά θα  δούμε
όσοι  ζούμε  στην  ξέφαντη  Ιθάκη………»
                                                                               Β 157- 167
«Τότε  έτσι  ο  Ευρύμαχος, του  Πολύβου  ο  γιος του  είπε :
«Τράβα  γέρο  στο  σπίτι  σου, να  πας  να  προφητεύσεις
στους  γιους  σου  μη  αργότερα  κάποιο  κακό  τους  λάχει
σ’  αυτά  εγώ  καλύτερα  μπορώ  να  προφητεύω.
Πουλιά  πολλά  παν  κι  έρχονται κάτω  απ’  το  φως  του  ήλιου
σημάδια  δείχνουν,  όμως  χάθηκε  ο  Οδυσσέας .
Μαζί  τους  ας  ήταν  και  συ  να  διαβολοχανόσουν
μπροστά  μας  δεν  θ’  αράδιαζες  τις  τέτοιες  μαντοσύνες
ούτε  και  τον  Τηλέμαχο  στην  βράση  της  οργής  του
δε   θα  ξεσήκωνες  δώρο  θέλοντας  να  σου  στείλει …»
                                                                     Β  178 -  186
2. Αετός  και  Χήνα : Το  σημάδι  προ  της  αναχώρησης  από τη  Σπάρτη
Στην   ραψωδία  ο  ο  Τηλέμαχος  φεύγοντας από  το  παλάτι  του  Μενελάου  και κάνοντας την  σπονδή  της  αποχώρησης  εύχεται  " μακάρι και στο Θιάκι
έτσι να φτάσω, και να βρώ τον Οδυσσέα στο σπίτι,
και πόση αγάπη μού 'δειξες να πω, και πως γυρίζω
μαζί μου φέρνοντας λαμπρά και πάμπολλα σου δώρα" (Ο 157) 
και  εμφανίζεται  θεϊκό  σημάδι :

«Καθώς  τα  έλεγε  αυτά  πέταξε   δεξιά  τους
ένας  αετός στα  νύχια  του κρατώντας  άσπρη  χήνα,
τρανή  και ήμερη στην  αυλή  την  άρπαξε  και  πίσω
άντρες,  γυναίκες  έτρεχαν  φωνάζοντας  και  εκείνος
προσπερνώντας  τον  δεξιά  πέταξε  απ’  τ’ αμάξι.
Όλοι  το  είδαν,  χάρηκαν  και  γλύκανε  η  ψυχή  τους.
και  τότε  ο  Πεισίστρατος  πήρε  το  λόγο  πρώτος:
« Διόθρεφτε  Μενέλαε, τρανέ  αφέντη πες  μας
είναι  σημάδι  του  θεού  για  μας  ή  για  εσένα ;»  
                                                                                Ο  160 -168
Η  ερμηνεία  της  Ελένης.
«…τον  πρόλαβε  η  μακρόπεπλη  Ελένη κι  έτσι  είπε :
«Ακούστε,  το  σημάδι  αυτό εγώ  θα  ξεδιαλύνω,
 όπως  με  φωτίζουν  οι  θεοί  κι  όπως  θαρρώ  θα  γίνει:
Όπως   τη  χήνα  άρπαξε  αυτός  που  τρέφαμε  στο  σπίτι
ορμώντας  από  το  βουνό  τον  χώρο  της  ζωής  του,
κι  ο  Οδυσσέας  όμοια  στην γη  του  θα  γυρίσει,
αφού  τόσα  πια  τράβηξε, κι  εκδίκηση  θα  πάρει
ή  κιόλας  κει  θα  σκέφτεται  κακό για  τους  μνηστήρες» ο  172 - 178    
                                                                        

3. Το Γεράκι και το αγριοπεριστερο :   

Ο μάντης  Θεοκλύμενος  ακολουθεί  τον  Τηλέμαχο  από  την  Πύλο  στην Ιθάκη, και  στην  καλύβα  του  Εύμαιου   ο Τηλέμαχος εύχεται ο  Ευρύμαχος  "Μα αυτά μονάχα ο κάτοικος του Ολύμπου, ο Δίας, τα ξέρει, αν θα τους φέρη την κακή τη μέρα πριν το γάμο. » παρουσιάζεται  το  εξής  σημάδι :
«καθώς  μιλούσε  πέταξε  δεξιά  ένα  γεράκι,
μαντατοφόρος  γρήγορος  του  Απόλλωνα, ένα αγριοπερίστερο
μαδούσε  με  τα  νύχια  του σκορπώντας  τα  φτερά  της
στο  χώμα,  στον Τηλέμαχο  και  στο καράβι  δίπλα.
Τότε  ο  Θεοκλύμενος  ……του  είπε  :
«Δεξιά  μας  δεν  επέταξε  χωρίς  θεός  να  θέλει
το  γεράκι, Τηλέμαχε, το  βλέπω  για  σημάδι.
Γενιά  βασιλικότερη  δεν  έχει  απ’  την  δική  σας
στη  χώρα  της  Ιθάκη, εσείς  την  δύναμη  κρατάτε. »
                                                               Ο  525 -534
Ο  Τηλέμαχος  υπόσχεται  δώρα  στον  μάντη  αν  αληθεύσει  η  πρόβλεψή  του.
Ο  κεραυνός  ως  θετικό  σημάδι  του  Δία εμφανίζεται   στην  Οδύσσεια .
 4. Ο  Κεραυνός του Δία
Ο  Οδυσσέας  μέσα  στο  παλάτι  του  άγρυπνος
«Πατέρα Δία, αν στέργετε στον τόπο μου να φτάσω από στεριές και θάλασσες, κατόπι τόσα πάθια,απ' όσους μέσα εκεί ξυπνούν, φωνή ας σηκώση κάποιος,κι άλλο σημάδι ας μου φανή απ' έξωθε του Δία.»   Αυτά είπε, και συνάκουσε την προσευκή του ο Δίας,
κι από τα νέφια τ' αψηλά του λαμπερού του Ολύμπου,βρόντηξ' ευτύς, και χάρηκε ο μέγας Οδυσσέας.
 Ενώ την ίδια στιγμή μία κουρασμένη υπηρέτρια από τις 12 γυναίκες   που  αλέθανε το σιτάρι  λέγει  την  ευχή  της  :
μα ξάφνου στέκει και φωνή σηκώνει για σημάδι·«Δία Πατέρα, των θεών κι ανθρώπων βασιλέα, τρανή βροντή απ' τον ουρανό τον κάτασπρο μας στέλνεις,με δίχως σύννεφο· θεϊκό σημάδι σου μας δείχνεις.Ο λόγος που θα πω η φτωχή, βοήθα να μού 'βγη τώρα·
ας είναι πια η στερνή φορά που κάθουνται οι μνηστήρες
εδώ, και με πασίχαρο γλεντίζουν φαγοπότι·
αυτοί, που με την κούραση τα γόνατα μου κόψαν,
σαν άλεθα τ' αλεύρι τους, ας φάνε το στερνό τους.»υ 116-117
5.Αετός  και  περιστέρι
Αυτά λαλούσαν κι έλεγαν εκείνοι ανάμεσό τους·
ως τόσο του Τηλέμαχου τοιμάζαν οι μνηστήρες
το τέλος και τη μοίρα του. Όμως ζερβά τους φάνη
αψηλοπέταχτος αϊτός κρατώντας περιστέρα.
Και τότ' ο Αμφίομος αυτά ξαγόρεψέ τους κι είπε·
 υ 241-243
«Φίλοι  ότι  σκεφτήκαμε  καλό  δεν  παίρνει   δρόμο»
                                                                       
Το Όνειρο  της  Πηνελόπης


Το όνειρο της Πηνελόπης David Byers Brown

Η  Πηνελόπη  αφηγείται  στον  Οδυσσέα – Ζητιάνο  το  όνειρό  της  με τις Χήνες  και  τον Αετό

«Είκοσι  χήνες  στην  αυλή  το  μουσκεμένο  στάρι
μου  έτρωγαν  και  βλέποντας   χαιρόταν  η  ψυχή  μου
μα  αετός  απ’  το  βουνό  μεγάλος  γατζομύτης
χίμηξε, τσάκισε  λαιμούς  και  μέσα  στο  παλάτι
νεκρές  τις  σκόρπισε  παντού  και  πέταξε  να  φύγει.
Έκλαιγα  μέσα  στ’  όνειρο  με  είχε  πιάσει  θρήνος   
γυναίκες  ωριοπλέξουδες   μαζεύτηκαν  τριγύρω,
σαν  έκλαιγα   θρηνητικά  που  έχασα  τις  χήνες.
Ήρθε  ο  αετός  και  κάθισε  στου  παλατιού τη  στέγη
και  με  φωνή ανθρώπινη παρηγορώντας  είπε :
«Του  ξακουστού  Ικάριου  κόρη, κουράγιο  πάρε,
όραμα  κι  όχι  όνειρο, τέλος  καλό  θα  έχει.
Μνηστήρες  είναι  οι  χήνες  σου κι  αν  αετός  φαινόμουν
είμαι  ο  άντρας  σου  εγώ, έχω  ξαναγυρίσει
και  πικρό  θάνατο γοργά  θα  δώσω  στους  μνηστήρες.» 
                                                                                 τ  536 – 550
Ο  Οδυσσέας  ερμηνεύει  το  όνειρο  όπως  περίπου   αποσυμβολίζεται  στον  ύπνο  της  Πηνελόπης, όμως  εκείνη  δυσπιστεί  στα  μηνύματα  των  Ονείρων :

«Ξένε  μου  δυσερμήνευτα  τα  όνειρα  και  κούφια
κι  όσα  ονειρευόμαστε  δεν  αληθεύουν  όλα» τ  560 – 561
 και μιλά  για  δύο  κατηγορίες  ονείρων  των  παραπλανητικών βγαλμένα  από  φίλντισι  και  των    αληθινών  βγαλμένα  από  κέρατο.